نویسنده کتاب "راهنمای جامع درست‌نویسی و ویراستاری" نوشتن را عمیق‌ترین شکل زیستن دانست و گفت: تشخیص متن مطلوب و سالم از متن نامطلوب و ناسالم و احترام به مخاطب از نتایج آموختن درست‌نویسی است. در دنیای امروز سرعت، اصل مهمی در اطلاع‌رسانی رسانه‌ها به‌خصوص شبکه‌های تلویزیونی و خبرگزاری‌ها است. سرعتی که می‌تواند گاهی دقت را فدا کند و درست‌نویسی را به حاشیه ببرد.
اهمیت درست‌نویسی و مرور اصول و قواعد ویراستاری، فرهنگسرای رسانه و مرکز آفرینش‌های ادبی قلمستان از مراکز وابسته به سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان را بر آن داشت تا در دوره آموزشی "سهم ویراستاری و درست‌نویسی در رسانه‌ها" با تدریس میلاد شمعی میزبان اهالی رسانه و قلم باشند.
نویسنده کتاب "راهنمای جامع درست‌نویسی و ویراستاری" در نخستین جلسه این دوره که در سالن کنفرانس کتابخانه مرکزی اصفهان برگزار شد، زبان را ابزار برقراری ارتباط و انتقال معنا و مفاهیمی دانست که در ذهن ما وجود دارد و بر همین اساس، خوب نوشتن نتیجه اتصال درست ذهن با زبان است که گاهی دشوار میشود.
شمعی با بیان اینکه گاهی در بیان و نوشتن آنچه در ذهن ما است دچار پوشیدگی و پیچیدگی می‌شویم، افزود: کنفسیوس فیلسوف چینی معتقد بود سپردن زمام اصلاح امور به دست هر فرد در گرو اصلاح زبان او است.
او با اشاره به گونه‌های مختلف زبان شامل زبان محاوره، معیار، ادبی و علمی ادامه داد: در رسانه خبرنگاران بیشتر با زبان معیار سر و کار دارند. زبان علم نیز همان زبان معیار به اضافه کلمات و اصطلاحات خاص است که گاهی در حوزه‌های تخصصی خبر مانند ورزشی، فرهنگی و اجتماعی کاربرد دارد و مخاطبان آن نیز متخصصان همان حوزه هستند.
به گفته این نویسنده، نوشتن بسیار دشوار است چون زبان نوشتار نیاز به مهارت دارد در حالی که نوشتن را در کودکی و در مدرسه تمرین نکرده‌ایم. همچنین والدین به دروس املا و انشا اهمیت نمی‌دادند و معلمان انشا نیز به جای اینکه به ما توصیف را بیاموزند از ما می‌خواستند به سوال تکراری علم بهتر است یا ثروت پاسخ دهیم. از طرف دیگر ساختار گفتار با ساختار نوشتار تفاوت دارد و در نوشتار، نمی‌توانیم جای فعل یا فاعل را در جمله تغییر دهیم.
شمعی ناآگاهی نسبت به ساختارهای سالم و صحیح زبان فارسی را دیگر مشکل درست‌نویسی دانست و بیان کرد: برای مثال مکاتبات اداری سرشار از کلمات عربی است که تبدیل به کلیشه شده و هر سازمان نیز ساختار نوشتاری متفاوتی در مکاتبات اداری خود دارد.
وی عدم توجه به مخاطب را مشکل دیگر درست‌نویسی دانست و گفت: گاهی نیز سرعت بر دقت پیشی می‌گیرد. استفاده اشتباه از علائم نگارشی نیز مشکل بزرگی محسوب میشود در حالی که استفاده از این علائم تابع قواعد خاصی است.
این مدرس دانشگاه نوشتن را عمیق‌ترین شکل زیستن دانست و تصریح کرد: بزرگ‌ترین اندیشه‌های بشری در نوشتن شکل می‌گیرد و میراث گذشتگان و اندیشه‌های عمیق آنها به واسطه آثار مکتوب اندیشمندان به دست ما رسیده است.
شمعی با بیان اینکه لذت‌بخش بودن نوشتن و معنارسانی دیگر وجوه اهمیت درست‌نویسی است، ادامه داد: همچنین با آموختن درست‌نویسی، تشخیص متن مطلوب و سالم از متن نامطلوب و ناسالم برای ما ممکن میشود و با درست‌نویسی به مخاطب خود احترام می‌گذاریم.
او نقش ویراستار را ایجاد ارتباط و هماهنگی میان متن، گوینده و گیرنده دانست و اظهار داشت: ویراستار پاسدار و پرستار متن و واسطه‌ای میان نویسنده و خواننده است تا مفهوم آن به درستی به خواننده برسد. ویرایش صوری، ویراش ظاهر متن شامل املای واژه‌ها، علائم نگارشی، فاصله‌ها و نیم‌فاصله‌ها، عددنویسی و دربرگیرنده‌ها مانند پرانتز و گیومه است. ویرایش زبانی نیز ویرایش باطن متن است چون 15 خطای زبانی مانند خطا در کاربرد فعل، اسم و حرف به نوشتار زبان فارسی وارد شده که ویراستار باید آنها را تصحیح کند.
نویسنده کتاب راهنمای جامع درست‌نویسی و ویراستاری تأکید کرد ویرایش صوری ویترین یک متن است و اساس ویرایش صوری را نیز، دقت دانست.
شمعی سپس به سراغ املای واژه‌ها رفت و افزود: متأسفانه اشتباهات املایی در حال سرایت از فضای مجازی به متون نوشتاری رسمی است. غلط های املایی گاهی ناشی از مشکلات خط فارسی مانند واژه‌های هم‌آوا، گسسته‌نویسی و پیوسته‌نویسی یا کاربرد تشدید، حمزه و تنوین است که البته موظف هستیم تمرین کنیم و املای درست واژه‌ها را یاد بگیریم چون این مشکلات در سایر زبان‌ها مانند انگلیسی هم وجود دارد؛ برای مثال حرف «ش» در انگلیسی به اشکال گوناگون نوشته میشود.
وی با بیان اینکه جست‌وجو در اینترنت سریع‌ترین راه یافتن املای واژه‌ها است اما صحیح‌ترین راه نیست، گفت: برخی به سراغ یافتن ریشه واژه‌ها، فرار از به‌کار بردن آن کلمه، مراجعه به فرد مطلع و رجوع به لغت‌نامه‌های معتبر، می‌روند که می‌توان به جای این راه‌ها، به سراغ کتاب‌های «دستور خط فارسی» و «فرهنگ املایی خط فارسی» تألیف فرهنگستان زبان و ادب فارسی رفت. کتاب دوم کاربردی‌تر بوده و نسخه پی‌دی‌اف آن نیز به صورت رایگان در وب‌سایت فرهنگستان موجود است.
شمعی پس از تمرین عملی املای درست برخی واژه‌ها با شرکت‌کنندگان در این دوره، تأکید کرد در ویرایش تنها اجازه داریم کلمات غلط را تصحیح کنیم اما در مقام نویسنده می‌توانیم در به کار بردن کلمات فارسی به جای عربی هم وسواس به خرج دهیم.
ویتأکید کرد: وزارت آموزش و پرورش در تألیف کتاب‌های درسی باید تابع فرهنگستان زبان و ادب فارسی و همسو با آن باشد تا شاهد برخی دوگانگی‌ها در املای کلمات نباشیم.
گفتنی است؛ کتابخانه مرکزی اصفهان روزهای 27 آبان، 4 و 11 آذرماه نیز میزبان جلسات بعدی دوره آموزشی «سهم ویراستاری و درست‌نویسی در رسانه‌ها» است.