حجت‌الاسلام محمدرضا زائری که مدیریت مجموعه فرهنگی شهدای هفتم تیر «سرچشمه» را از سال 1392 برعهده داشت پنج شنبه 21 مردادماه از مدیریت این مرکز استعفا کرده است که این اقدام تحلیل‌های گوناگونی رادر پی داشته است.
حجت‌الاسلام زائری درباره ابتدای حضورش در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی «سرچشمه» به خبرنگار خبرگزاری فارس، گفت: یادمان شهدای هفتم تیر بعد از شهادت شهید بهشتی و 72 تن از یارانشان قرار بود ساخته شود سال 62، دو سال بعد از انفجار ساختمان حزب جمهوری اسلامی، مقام معظم رهبری که آن زمان دبیرکل حزب جمهوری هم بودند در محل حادثه حاضر شدند و طی سخنانی بر ضرورت ساخت این مجموعه و بازسازی این فضا تأکید کردند.
وی اظهار داشت: دو نکته در فرمایشات رهبری مورد تأکید بود؛ نخست جنبه معنوی و روحانیت قتلگاه و معراج شهدا مورد توجه قرار گیرد و دیگر اینکه فعالیت فرهنگی در این مجموعه مدنظر بوده و مخاطبان مختلف را پوشش دهد این ماجرا محقق نشد مگر سال‌ها بعد که جمعی از بازماندگان حادثه هفتم تیر و انتخاب حزب جمهوری در کنار هم جمع شدند و مجموعه‌ای را تأسیس کردند که هدفش راهاندازی مجموعه فرهنگی شهدای هفتم تیر است.
این فعال فرهنگی ادامه داد: به تعبیر رهبری در سال 62، ایجاد یک شِبْهِ نمایشگاه و مکانی برای عبادت، اشکالی ندارد یک وجه کل مجموعه می‌تواند نمایشگاهی و یک وجه آن می‌تواند عبادتگاه باشد. به همت مرحوم قدیریان و جمعی از بازماندگان هفتم تیر و حزب جمهوری، سال‌ها تلاش شد تا یادمان شهدای هفتم تیر راهاندازی شد در کنارش مسجد و مقتل شهدا که بعدهم دو شهید گمنام در صحن این مجموعه دفن شده بودند فضایی شکل گرفت و بخش‌های مختلف گالری و موزه و سالن‌هایش نیز در آن پیش‌بینی شد.
وی عنوان داشت: سال 91 زمانی که کار ساخت مجموعه تمام شده بود مرحوم آقای قدیریان فوت کرده بودند لازم بود برای مجموعه تصمیم‌گیری شود از این رو شهردار محترم تهران پیشنهادی را خدمت رهبر معظم انقلاب دادند به قرینه توقف فعالیت حزب جمهوری اسلامی که اموالش به دستور رهبر انقلاب به سازمان تبلیغات اسلامی منتقل شده بود شهرداری پیشنهاد کرد که اداره این مجموعه نیز به سازمان تبلیغات واگذار شود ایشان موافقت کردند.
فکر می‌کردم «سرچشمه» باید محل تجمع و حضور مخاطبان خاصی باشد
زائری ادامه داد: هیأت امنایی برای این مجموعه فرهنگی سرچشمه تأسیس شد که ترکیب آن متشکل از 4 شخصیت حقوقی و یک شخصیت حقیقی اعم از شهردار تهران، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، رئیس بنیاد هفتم‌تیر، مدیر مجموعه فرهنگی سرچشمه و حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر رشاد بود.
وی تصریح کرد: بنده در پایان سال 91 مجموعه فرهنگی شهدای هفتم تیر «سرچشمه» را تحویل گرفتم و فعالیت اینجانب به عنوان مدیر مجموعه از ابتدای سال 92 آغاز و در تیر ماه 92 نیز مراسم افتتاحیه برگزار شد.
این فعال فرهنگی با اشاره به آسیبی که در حوزه فرهنگ وجود دارد، ابراز داشت: برآورد ما این بود که بعد از موضوع انرژی هسته‌ای، بهانه بعدی دشمن و چالش جدیدی که جمهوری اسلامی در مواجهه با استکبار جهانی خواهد داشت در حوزه حقوق بشر است و تصور ما این بود که باید به طور جدی درباره شهدای ترور و مظلومیت جمهوری اسلامی در موضوع شهدای ترور، اقداماتی صورت گیرد.
وی افزود: با این باور و با این نگاه فکر می‌کردیم که مجموعه باید محل تجمع و حضور مخاطبان خاصی باشد که قرار است اهداف مجموعه به وسیله آنها محقق شود. اسم سرچشمه براساس موقعیت جغرافیایی محل انفجار، انتخاب شد تا این حادثه را زنده نگه دارد و بهانه‌ای باشد برای یاد کردن مستمر این اتفاق.
زائری اظهار داشت: بخش‌های دیگری در مجموعه ایجاد شد مثل سینما، فروشگاه، کلنیک خانواده، مرکز آموزش و... و بخش‌هایی که بتواند مخاطب را کنار خودش جمع کند و مجموعه را به یک مرکز چند منظوره دینی تبدیل کند و دو هدف رهبری در این خصوص محقق شود.
وی خاطرنشان کرد: بسیاری از اتفاقات قرار بود در سایه از تولید محتوای فرهنگی گرفته تا ساخت فیلم‌های سینمایی، انتشارات کتاب‌ها و مجلات فرهنگی که قرار بود در این مجموعه انجام شود نه تنها منجر به تحقق توصیه‌های رهبری نشد بلکه در امور جاری و ابتدایی مجموعه نیز با مشکل مواجه شدیم.
امروز فعالیت‌های فرهنگی حساس‌تر و شکننده‌تر از هر زمان دیگری است
این کارشناس مذهبی و امور فرهنگی با اشاره به جریان استعفایش از مدیریت مجموعه فرهنگی شهدای هفتم تیر «سرچشمه» گفت: واقعیت این است که بنده بسیار تلاش کردم به این نقطه نرسم دو سال اخیر با مشکلات بسیار زیادی دست و پنجه نرم کردیم و تلاش من بر آن بود که این مشکلات بروز پیدا نکند ولی با کمال تأسف باید عرض کنم ضرورت و حساسیت این موضوع توسط خیلی از کسانی که ما توقع داشتیم به آن توجه کنند به درستی درک نشد و امروز جریان‌سازی منافقان از خارج کشور و تهدیدهایی که در حال وقوع است ضرورت این موضوع را بیش از هر زمان دیگر نشان می‌دهد.
وی تصریح کرد: احساس می‌کنم فعالیت‌ها و تلاش‌های فرهنگی، امروز شکننده‌تر، حساس‌تر و سخت‌تر از هر زمان دیگری است کسانی که در این حوزه مشغول فعالیت هستند بسیار اندک هستند همکاران، دوستان، و کسانی که در مجموعه سرچشمه بودند و چه کسانی که از بیرون با ما همکاری داشتند بیش از هر زمان دیگر خسته و آزرده‌اند و باید به طور جدی به آنها توجه شود.
زائری اظهار داشت: فکر می‌کنم غیر از رهبر بزرگوار انقلاب که این اهتمام و حساسیت را دارند و نسبت به مجموع فعالیت‌های فرهنگی در کشور احساس نگرانی می‌کنند سایر مسئولان این دغدغه و توجه را ندارند متأسفانه شعار فعالیت‌های فرهنگی زیاد داده میشود اما در عمل اتفاقی نمی‌افتد در حالی که آسیب اصلی ما و آسیب نسل جدید ما در حوزه فرهنگ است.
حجت‌الاسلام زائری از جمله روحانیونی است که توانسته اعتماد جوانان را به خود جلب کند
صادق کرمیار نویسنده و کارگردان تلویزیون در گفت‌وگو با خبرنگار آیین و اندیشه گفت: آقای زائری از جمله روحانیونی هستند که هم مقوله‌های فرهنگی را به خوبی می‌شناسد هم آسیب‌ها را می‌شناسد و هم راهکارها را می‌داند و می‌داند که برنامه‌ریزی‌های فرهنگی، برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت نیست و تفاوت دارد با برنامه‌ریزی‌های تبلیغی و می‌داند که کار فرهنگی، کاری درازمدت است که در یک بازه زمانی 20 -30 ساله نتیجه می‌دهد به همین دلیل به فکر کارهای یک روزه و دو روزه نبوده و نیستند.
این نویسنده و کارگردان تلویزیون اظهار داشت: از طرف دیگر، ریشه و اتصال آقای زائری به حوزه علمیه و روحانیت باعث میشود که انتخاب‌های برنامه‌هایشان، انتخاب‌هایی مبتنی بر مباحث دینی و اسلامی باشد و به نظر من از جمله روحانیونی هستند که توانسته اعتماد جوانان را به خود جلب کند حیف است که چنین شخصیت‌هایی از فعالیت‌های فرهنگی دور بمانند نه تنها در سرچشمه و در هر فعالیت فرهنگی که باشد قطعاً‌به جای آنها کسانی می‌آیند که ممکن است به روند سالم فرهنگی جامعه ضربه بزنند.
نیروهایی مثل حجت‌الاسلام زائری را نباید در نظام‌های اداری سنتی محصور کرد
علی‌اکبر اشعری از مدیران فرهنگی عنوان داشت: آقای زائری یک نیروی کاملاً شناخته شده، خوش‌ذوق و پرتحرک است طبیعتاً نیروهایی مثل ایشان را نباید در نظام‌های اداری سنتی محصور کرد اگر این اتفاق بیفتد دیگر کارآیی نخواهند داشت.
وی گفت: احساس بنده این است که یک مسئله این چنین برای ایشان به وجود آمده است در طول مدتی که آقای زائری در سرچشمه بود انواع فعالیت‌ها و برنامه‌ها را در محل سرچشمه، برگزار و طراحی کرده بود از راهاندازی کافی شاب تا برگزاری انواع تقدیر و رونمایی، انواع بزرگداشت‌ها، مباحث خانواده، هر کار خوبی که می‌شد برای مردم آن محله تصور کرد آقای زائری آن را انجام داده است.
این مدیر فرهنگی ابراز داشت: مجموعه فرهنگی سرچشمه به دلیل اینکه در یک محدوده تجاری قرار گرفته و کمتر محل مسکونی یا فرهنگی است قاعدتاً نباید استقبال می‌شد در حالی که ما هر بار که برای برنامه‌‌های مختلف به سرچشمه سرمی‌زدیم، می‌دیدیم که یک جمعیت زیادی در حال رفت و آمد به آنجا هستند و از فرصت‌های ایجاد شده، بهره می‌برند.
وی تصریح کرد: وضع فرهنگی ما آنقدر خوب نیست و به اعتقاد بنده حیف است کسانی مانند آقای زائری که با انگیزه و علاقه و انرژی خوبی وارد میدان شدند و می‌خواهند کارهای خوبی انجام دهند را دلسرد کنیم که ناچار به استعفا شوند.
همواره مخالفت‌ها و مقاومت‌هایی در برابر افکار و اقدام نو وجود دارد
شهاب اسفندیاری عضو هیأت علمی دانشگاه هنر در خصوص خداحافظی حجت‌الاسلام زائری از مدیریت مجموعه فرهنگی شهدای هفتم تیر «سرچشمه» به فارس گفت: در حوزه فرهنگ اگر قرار باشد که حرف نویی زده شود و فکر تازه‌ای تولید و کار جدیدی انجام شود همواره مخالفت‌ها و مقاومت‌هایی در برابر آن خواهد بود. چون به هر حال آن کسانی که به وضع موجود عادت کرده‌اند در برابر هر حرکت جدیدی ممکن است مقاومت کنند.
وی ابراز داشت: آقای زائری شخصیت نوگرایی دارند و در واقع همواره به دنبال این هستند که فعالیت‌های فرهنگی را با نوآوری و ابتکار، پیش ببرند و البته در این راه هزینه‌هایی هم داده‌اند هم در گذشته‌های دور و هم در دوره‌های اخیر مدیریتی‌شان. به هر حال سخت است در این حوزه اگر کسی نخواهد که به روال‌های تکراری و کلیشه‌ای و شعاری و گزارشی اکتفا کند و بخواهد حرف نو و حرکت جدیدی انجام دهد طبعاً با مقاومت‌ها و واکنش‌هایی ممکن است مواجه شود.
عضو هیأت علمی دانشگاه هنر تصریح کرد: در درازمدت، زمان نشان خواهد داد که اگر جامعه محروم شود از این حرکت‌ها و این کارهای نو، در واقع ضرر بیشتری متوجه آن خواهد بود. بر این اساس آقای زائری به عنوان یک فعال فرهنگی خلاق و جسور واقعاً باید قدر چنین افرادی دانسته شود.
سیستم فرهنگی فعلی لیاقت امثال آقای زائری را ندارد
سجاد نوروزی مدیر فرهنگسرای اندیشه نیز در اینستاگرامش نوشت: وضع فعلی در حوزه مدیریت فرهنگی نکبت‌تر از آن چیزی است که بخواهیم درباره‌اش حرف بزنیم و حتی مجادله کنیم، سیستم فرهنگی فعلی لیاقت امثال آقای زائری را ندارد. آدم های زبانی می‌خواهند که هیچ چیزی را نفهمند، امثال شیخ ما جایشان در این سیستم نیست، استعفا بهترین کار در این مواقع است... خداقوت حاج آقا زائری عزیز.
پیام فضلی‌نژاد سردبیر مجله عصر اندیشه در یکی از شبکه‌های اجتماعی نسبت به استعفای حجت‌الاسلام زائری عکس‌العمل نشان داد و گفت: بسیار باعث تأسف است که آقایان به دست و پا نمی‌افتند که مانع رفتن شما شوند، چون نمی‌فهمند که استعفای یکی از بهترین مدیران فرهنگی کشور چه تبعاتی برای آن مجموعه دارد؛ هرچند که زائری هر جا باشد، اهل فرهنگ، زائر آن سرآیند و به زیارتگاه شور و شعور می‌روند.
حجت‌الاسلام نجفی تهرانی هم در اظهار نظری در شبکه‌های اجتماعی ابراز داشت: این سرنوشت همه افراد صاحب نظر و مستقلی است که عده‌ای نمی‌توانند اوج گرفتن آنها را ببینند و خیلی زود پرهایشان را قیچی می‌کنند تا بالاتر از افکار و اندیشه‌های آنها نپرند.