محاصره آسیب های اجتماعی با کمترین بودجه
بدون شک مساجدی که تنها نیم ساعت در زمان نمازهای یومیه به روی مردم باز است، تنها می توانند در نقش درهای بسته به روی مردم ظاهر شوند! چراکه وقتی ورود مردم به درون اماکن مذهبی محدود به زمان های خاص و اندک باشد، نمیتوان از آن انتظار خروجی مطلوبی داشت.با توجه به آنکه مساجد در بطن جامعه و در مرکزیت محله ها قرار دارند، از پتانسیل بالایی برای حل مشکلات اجتماعی محله و جامعه برخوردارند. در جامعه امروزی که آسیب هایی همانند فرار دختران و نوجوانان از خانه، کارتن خوابی، مهاجرت و بی سرپناهی،گریبانگیر کلانشهرها و اصفهان شده است، بدون شک می توان از پتانسیل مساجد بدون صرف بودجه کلان، برای پناه موقت (گرم خانه) استفاده کرد.با نصب داربست، زدن چادر و تامین سیستم گرمایشی یا سرمایشی در حیاط مساجد، میتوان از مرگ کارتن خواب ها و یا انحراف نوجوانان متواری از خانه جلوگیری کرد. بدین ترتیب بسیاری از این افراد را که از ناهنجاری های رفتاری رنج می برند و جامعه را نیز می توانند در معرض آسیب قرار دهند، می توان به بهانه خوابیدن، به مسجد کشاند و با حضور یک مشاور مذهبی، طعم آرامش در خانه خداوند را بچشند و با فعالیت های جنبی از قبیل مشاوره و کمک های مردمی، به عنوان عنصر مطلوب به جامعه بازگردند.یکی از پتانسیل های مغفول اقتصادی-فرهنگی مسجد، پرکردن اوقات فراغت کودکان و نوجوانان است. به طور حتم برای ساختن فرهنگسراها و کتابخانه ها، دولت و شهرداریها باید بودجه مالی عظیمی فقط برای ساختن ساختمان های صرف کند که در شرایط امروز به طور حتم امکانش فراهم نیست، ولی به طور حتم با تجهیز و گسترش کانون های فرهنگی مساجد می توان اوقات فراغت آنها را در تمام طول سال ساماندهی کرد.تبدیل مساجد به سالن مطالعه نوجوانان و دانشجویان و یا تشکیل کلاس های کنکور در این اماکن مقدس، نه تنها بودجه کمی نیاز دارد که می تواند موجبات پیوند نوجوانان و جوانان با مساجد را فراهم کرده و واکسیناسیون فرهنگی آنها را نیز انجام دهد.به راستی این همه امکانات، بودجه و نیروی انسانی را نمیتوان به گونه ای مدیریت کرد که زائران واقعی لااقل به اندازه یک تا دو روز در مساجد اسکان یابند؟به واقع می توان با اندکی درایت و مدیریت، کارکرد فرهنگسراها و کتابخانه ها را در فضای معنوی مسجد احیا کرد.
پاتوق فرهنگی شهر
پس از جنگ تحمیلی و تغییر تاکتیک دشمن به تهاجم فرهنگی و با عنایت به منویات مقام معظم رهبری در لزوم مقابله با شبیخون فرهنگی، براساس وظیفه ای که شورای عالی انقلاب فرهنگی در 18 اسفند ماه 1371 بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نهاد،کانون های فرهنگی هنری در مساجد تاسیس شدند.در سال 84 تنها 114 کانون فرهنگی هنری در مساجد استان ثبت شده بود، اما امروز نزدیک به یک هزار و ۷۰۰ کانون مساجد در استان وجود دارد که بیش از یک پنجم آمار کانون های مساجد کشور را به نام اصفهان ثبت شده است.همچنین نزدیک به 600کانون در مناطق روستایی استان به ثبت رسیده است.در سال 84 تنها 65 کتابخانه درمساجد استان اصفهان دایر بود و درحال حاضربیش از یک هزار و 70 کتابخانه در مساجد استان راه اندازی شده است که اهدای کتاب،تجهیزات و لوازم کتابخانه ای،نرم افزار کتابداری مهر مساجد، اعطای مجوز و بیمه کتابداران از نمونه برنامه هایی است که برای بروز رسانی کتابخانه های مساجد انجام گرفته است.اجرای طرح تلاوت نور در بیش از 3 هزار مسجد استان، تاسیس 53 کانون تخصصی،110 هسته مطالعاتی، 110 مرکز خانه های نور و برگزاری همایش ها و دوره های آموزشی و اهدا ۳۰ هزار جلد کتاب به کتابخانه های مساجد ازجمله عملکرد دبیرخانه کانون های فرهنگی هنری مساجد استان اصفهان است.با این وجود متاسفانه به نظر می رسد که استقبال کافی از این امکانات نشده است. در واقع آماری نیز در این خصوص وجود ندارد.در این راستا رییس کانون فرهنگی مساجد استان اصفهان از اجرای طرح پیوند مسجد، مدرسه و منزل برای نخستین بار در کشور، در استان اصفهان خبر می دهد.این طرح از آغاز سال تحصیلی جدید در پاییز سال جاری اجرا می شود و ۱۰ درصد مدارس استان اصفهان را پوشش می دهد.از اهداف مهم این طرح تشویق دانش آموزان جهت گرایش به برنامه هایی از جمله برنامه های فرهنگی، مذهبی، هنری، اجتماعی و … است.او معتقد است که باید میدان را برای تشویق استعدادهای آنان در کارهای فرهنگی باز گذاشت تا استعدادهای آنها را پرورش داد تا بتوان توطئه های شوم این دشمنان را خنثی کرد.به گفته او باید تمامی برنامه های فرهنگی و هنری را در مساجد قرار دهیم و از این طریق جوانان و نوجوانانمان را با مساجد آشنا کنیم.معتمدی همچنین از تامین اعتبارات لازم از بودجه سال جاری برای برپایی کانون ها و فعالیت های آنها در بخش اوقات فراغت خبر میدهد.براین اساس قرار است جلسات اوقات فراغت به صورت فصلی برگزار شود و تمامی ادارات در امر اوقات فراغت کانون ها را یاری کنند.
چرا؟
ضعف آگاهی در حوزه اجرایی بعضی ازمسجدها نسبت به شیوه های صحیح مدیریت و برنامه ریزی و چگونگی تعامل با شرکت کنندگان در برنامه های مساجد از گروه های سنی مختلف، باعث کمرونقی مسجدها و خالی شدن آنها از طیف جوانان فعال شده است و بعضی مسجدها تنها کارکرد نمازخانه داشته ویا حتی تعطیل شده اند.مطابق آمارهای ارائه شده،مسجدهایی که سه نوبت نماز را اقامه می کنند حدود ۶ درصد از کل مسجدهای کشور را تشکیل میدهند. از سوی دیگر تعدادی از مسجدها از جهت ظاهرجاذبه ای برای جوانان ندارند. خادمان و هیات امنا در بعضی از مسجدها جذبه ای برای جوانان ندارند. بیشتر مسجدهای کشور تنها در موقع نماز باز بوده و نقشی در اجتماع و حل معضلات فرهنگی و اجتماعی ندارند.