خطوط موازی آرمیده بر بستر زیبای زاینده رود مهمترین رودخانه فلات مرکزی ایران، نمادی مثال زدنی از استواری و استحکام معماری پایتخت فرهنگ و تمدن ایران اسلامی است.
به گزارش تابناک اصفهان به نقل از ایرنا، این بناهای بی بدیل در گذشته هایی که چشمان زاینده رود از
زلال آب سیراب بود تصویری زیبا از خلقت دستان پرتوان اشرف مخلوقات بر جریحه
ی تاریخ می کشاند.
جلوه ها و جاذبه های سحر انگیر این پلهای زیبای تاریخی، قدمهای هر گردشگر داخلی و خارجی را به سوی خود می کشاند.
این در حالیست که زاینده رود به دلیل شرایط جوی چند سالی است که نتوانسته سینه ی پر آب و مهر خود را در طول سال به جز مدت های کوتاهی به مهمانان تقدیم کند ولی زیبایی پلهای این بستر خشک با فضای سبز زیبای حاشیه زاینده رود، این خلاء را تا حدودی پر کرده است.
این پلها حدود چهارصد سال پس از ساخت همچنان استواری و زیبایی معماری ایرانی اسلامی را به رخ جهانیان می کشد و از جاذبه های دیدنی شهر اصفهان برای گردشگران داخلی و خارجی است.
از مجموع 14 پل احداث شده بر روی زاینده رود پنج پل شهرت بیشتری دارد.
* ˈسی و سه پلˈ یا ˈپل الله وردی خانˈ
ˈسی و سه پل ˈ، که نامهای دیگری چون ˈپل شاه عباسیˈ، ˈپل الله وردی خانˈ، ˈپل جلفاˈ ، ˈپل چهل چشمهˈ و ˈپل سی و سه چشمهˈ دارد شاهکار بی نظیر قرن یازدهم هجری و از آث‍‍ار دوره سلطنت شاه عباس اول است .
این پل با هزینه و ن‍ظ‍ارت سپهسالار شاه عباس اول، ˈ الله ورد ی خان ˈ بنا شد و به ه‍م‍ی‍ن جهت ˈپل الله ورد ی خان ˈ ن‍‍ام‍ی‍ده شده است .
این پل در حدود 300 متر طول و 14 متر عرض د ارد و طوی‍ل ترین پل ز ای‍ن‍ده رود است .
در عالم آرای عباسی در مورد این پل نوشته شده دارای چهل چشمه (دهانه) بوده که از هر چشمه آب خارج میشده است.
شالوده پل با سنگ و آهک ریخته شده و با آجر و گچ بالا رفته و دو طرف پل ˈغرفاتˈ و ˈغلام گردشهایˈ بلند فوقانی ساخته شده است.
هفت دهانه این پل در گذشته گرفته شده و اکنون 33 دهانه دارد و از این رو به پل 33 چشمه شهرت دارد.
وجه تسمیه این پل به این شرح است:ˈپل شاه عباسیˈ از آن جهت است که شاه عباس اول دستور بنای آن را داده و چون به مباشرت و اهتمام الله وردی خان ساخته شده به ˈپل الله وردی خانˈ معروف شده است.
به لحاظ اینکه معبر مردم به جلفا بوده آن را ˈپل جلفاˈ هم گفتهاند و چون در ابتدا چهل چشمه داشته ˈپل چهل چشمهˈ و اینک سی و سه چشمه دارد به ˈپل سی و سه چشمهˈ معروف شده است.
این پل برای اتصال خیابان چهار باغ کهنه عباسی به خیابان چهارباغ بالا و باغ هزار جریب و عباس آباد ساخته شده است.
وضعیت کنونی پل با مدل قدیم آن تفاوت زیادی ندارد، ایوانچهها و غرفههای زیبا و متناسب طرفین پل که جای نشستن اهالی و عبور و مرور است به همان حالت اولیه باقی مانده است.
شش معبر در روی این پل وجود دارد: یکی در وسط و چهار تا در دو طرف آن که با استادی و مهارت خاصی بناشده و میتوان گفت این اثر یکی از شاهکارهای ابنیه ایران است.
در دوره ص‍ف‍وی‍ه م‍ر اس‍م جشن آب‍ری‍ز ان یا آب‍پ‍‍اش‍‍ان در ک‍ن‍‍ار این پل انجام می شده است و ار ام‍ن‍ه جلفا هم م‍ر اس‍م ˈخ‍‍اج ش‍وی‍‍ان ˈ خود ر ا در محدوده ه‍م‍ی‍ن پل ب‍رگ‍ز ار می ک‍ردن‍د.
شاه عباس اول، به طوری که مورخان و سیاحان خارجی نوشتهاند در هر حال در جشن آبریزان شرکت می کرد.
گاه به فرمان شاه عباس بر سر پل مراسم گلریزان صورت میگرفت و گلهای فراوان در راه شاه و همراهان او ریخته میشد.
* ˈپل خواجوˈ
ˈپل خواجوˈ، ˈپل شاهیˈ، ˈپل گبرهاˈ، ˈپل بابا رکن الدینˈ و ˈپل شیرازˈ از جمله زیباترین پل های تاریخی جهان به شمار می رود.
این اثر زیبا در عصر شاه عباس دوم صفوی در محور شرقی شهر اصفهان در سال 1060 هجری قمری بنا شده است.
این پل دارای 133 متر طول و 12 متر عرض و 21 دهانه است.
در بخش میانی این پل و در دو طرف، عمارتی هشت ضلعی بنا شده است که بیگلر بیگی ( عمارت بزرگان، خان خانان ) یا شاه نشین خوانده می شود.
این عمارت هشت ضلعی از معماری ارزشمند و تزئینات زیبایی برخوردار است که نقوش و طرح های طلاکاری شده بر زیبایی آن افزوده است.
شاه عباس دوم برخی اوقات به همراه اهل حرم و یا صاحب منصبان و میهمانان داخلی و خارجی برای تماشای مراسم مختلف نوروز و جشن آب پاشان در این عمارت مستقر می شد.
این پل به گونه ای طراحی شده که از آن به عنوان سد و آب بند نیز برای اهداف و مصارف گوناگون استفاده می شده است.
* ˈپل جوییˈ
ˈپل جوییˈ یا ˈپل سعادت آبادˈ در وسط دو پل الله وردی خان و پل خواجو به طول 147 متر و در سال 1065 هجری در دوره سلطنت شاه عباس دوم صفوی بنا شده است.
این پل برای استفاده خاندان سلطنتی، اشراف و مهمانان شاه و جهت اتصال بناهای سلطنتی نظیر کاخ هفت دست و آیینه خانه در ساحل شمالی و جنوبی رود بنا شده بود و از این رو افراد عادی اجازه عبور از آن را نداشتند.
وجه تسمیه جویی که به غلط در بین عموم به ˈچوبیˈ تلفظ می شود، به دلیل احداث جوی کوچک و ظریفی از سنگ پارسی بوده که در آن عصر بر روی پل تعبیه شده بود.
* ˈپل مارنانˈ
ˈپل مارنانˈ در یکی از قدیمی ترین محلات شهر اصفهان یعنی ماربین واقع شده است.
درخصوص تاریخ ساخت این پل منابع تاریخی موارد متعددی را عنوان می کنند و برخی شالوده های پل را به دوران ساسانی نسبت می دهند.
این پل، ساحل شمالی و جنوبی رودخانه را در غربی ترین بخش شهر اصفهان به یکدیگر متصل می سازد.
از دوره صفوی تا دوره معاصر، مرمتهای اساسی بی آنکه در ساختار اصلی آن تغییری ایجاد شود به روی آن انجام شده است.
* ˈ پل شهرستانˈ
ˈپل شهرستانˈ یا ˈپل جیˈ یکی از پل های قدیمی زاینده رود و در سه کیلومتری مشرق پل خواجو و مقابل ناحیه جی واقع شده است.
به عقیده ی بعضی از مورخان و باستان شناسان این پل دارای اساس و بنیاد ساسانی است.
این پل در دوره ی دیلمیان و سلجوقیان، تنها پل مهم زاینده رود در داخل شهر اصفهان بوده و به طور یقین در دوره های مزبور تعمیراتی به عمل آمده و آثاری بر آن افزوده شده است.
پل شهرستان امروز واسطه ارتباط قسمتی از ساحل جنوبی زاینده رود با ساحل شمالی رودخانه و قریه شهرستان (جی) است.
جلوه ها و جاذبه های سحر انگیر این پلهای زیبای تاریخی، قدمهای هر گردشگر داخلی و خارجی را به سوی خود می کشاند.
این در حالیست که زاینده رود به دلیل شرایط جوی چند سالی است که نتوانسته سینه ی پر آب و مهر خود را در طول سال به جز مدت های کوتاهی به مهمانان تقدیم کند ولی زیبایی پلهای این بستر خشک با فضای سبز زیبای حاشیه زاینده رود، این خلاء را تا حدودی پر کرده است.
این پلها حدود چهارصد سال پس از ساخت همچنان استواری و زیبایی معماری ایرانی اسلامی را به رخ جهانیان می کشد و از جاذبه های دیدنی شهر اصفهان برای گردشگران داخلی و خارجی است.
از مجموع 14 پل احداث شده بر روی زاینده رود پنج پل شهرت بیشتری دارد.
* ˈسی و سه پلˈ یا ˈپل الله وردی خانˈ
ˈسی و سه پل ˈ، که نامهای دیگری چون ˈپل شاه عباسیˈ، ˈپل الله وردی خانˈ، ˈپل جلفاˈ ، ˈپل چهل چشمهˈ و ˈپل سی و سه چشمهˈ دارد شاهکار بی نظیر قرن یازدهم هجری و از آث‍‍ار دوره سلطنت شاه عباس اول است .
این پل با هزینه و ن‍ظ‍ارت سپهسالار شاه عباس اول، ˈ الله ورد ی خان ˈ بنا شد و به ه‍م‍ی‍ن جهت ˈپل الله ورد ی خان ˈ ن‍‍ام‍ی‍ده شده است .
این پل در حدود 300 متر طول و 14 متر عرض د ارد و طوی‍ل ترین پل ز ای‍ن‍ده رود است .
در عالم آرای عباسی در مورد این پل نوشته شده دارای چهل چشمه (دهانه) بوده که از هر چشمه آب خارج میشده است.
شالوده پل با سنگ و آهک ریخته شده و با آجر و گچ بالا رفته و دو طرف پل ˈغرفاتˈ و ˈغلام گردشهایˈ بلند فوقانی ساخته شده است.
هفت دهانه این پل در گذشته گرفته شده و اکنون 33 دهانه دارد و از این رو به پل 33 چشمه شهرت دارد.
وجه تسمیه این پل به این شرح است:ˈپل شاه عباسیˈ از آن جهت است که شاه عباس اول دستور بنای آن را داده و چون به مباشرت و اهتمام الله وردی خان ساخته شده به ˈپل الله وردی خانˈ معروف شده است.
به لحاظ اینکه معبر مردم به جلفا بوده آن را ˈپل جلفاˈ هم گفتهاند و چون در ابتدا چهل چشمه داشته ˈپل چهل چشمهˈ و اینک سی و سه چشمه دارد به ˈپل سی و سه چشمهˈ معروف شده است.
این پل برای اتصال خیابان چهار باغ کهنه عباسی به خیابان چهارباغ بالا و باغ هزار جریب و عباس آباد ساخته شده است.
وضعیت کنونی پل با مدل قدیم آن تفاوت زیادی ندارد، ایوانچهها و غرفههای زیبا و متناسب طرفین پل که جای نشستن اهالی و عبور و مرور است به همان حالت اولیه باقی مانده است.
شش معبر در روی این پل وجود دارد: یکی در وسط و چهار تا در دو طرف آن که با استادی و مهارت خاصی بناشده و میتوان گفت این اثر یکی از شاهکارهای ابنیه ایران است.
در دوره ص‍ف‍وی‍ه م‍ر اس‍م جشن آب‍ری‍ز ان یا آب‍پ‍‍اش‍‍ان در ک‍ن‍‍ار این پل انجام می شده است و ار ام‍ن‍ه جلفا هم م‍ر اس‍م ˈخ‍‍اج ش‍وی‍‍ان ˈ خود ر ا در محدوده ه‍م‍ی‍ن پل ب‍رگ‍ز ار می ک‍ردن‍د.
شاه عباس اول، به طوری که مورخان و سیاحان خارجی نوشتهاند در هر حال در جشن آبریزان شرکت می کرد.
گاه به فرمان شاه عباس بر سر پل مراسم گلریزان صورت میگرفت و گلهای فراوان در راه شاه و همراهان او ریخته میشد.
* ˈپل خواجوˈ
ˈپل خواجوˈ، ˈپل شاهیˈ، ˈپل گبرهاˈ، ˈپل بابا رکن الدینˈ و ˈپل شیرازˈ از جمله زیباترین پل های تاریخی جهان به شمار می رود.
این اثر زیبا در عصر شاه عباس دوم صفوی در محور شرقی شهر اصفهان در سال 1060 هجری قمری بنا شده است.
این پل دارای 133 متر طول و 12 متر عرض و 21 دهانه است.
در بخش میانی این پل و در دو طرف، عمارتی هشت ضلعی بنا شده است که بیگلر بیگی ( عمارت بزرگان، خان خانان ) یا شاه نشین خوانده می شود.
این عمارت هشت ضلعی از معماری ارزشمند و تزئینات زیبایی برخوردار است که نقوش و طرح های طلاکاری شده بر زیبایی آن افزوده است.
شاه عباس دوم برخی اوقات به همراه اهل حرم و یا صاحب منصبان و میهمانان داخلی و خارجی برای تماشای مراسم مختلف نوروز و جشن آب پاشان در این عمارت مستقر می شد.
این پل به گونه ای طراحی شده که از آن به عنوان سد و آب بند نیز برای اهداف و مصارف گوناگون استفاده می شده است.
* ˈپل جوییˈ
ˈپل جوییˈ یا ˈپل سعادت آبادˈ در وسط دو پل الله وردی خان و پل خواجو به طول 147 متر و در سال 1065 هجری در دوره سلطنت شاه عباس دوم صفوی بنا شده است.
این پل برای استفاده خاندان سلطنتی، اشراف و مهمانان شاه و جهت اتصال بناهای سلطنتی نظیر کاخ هفت دست و آیینه خانه در ساحل شمالی و جنوبی رود بنا شده بود و از این رو افراد عادی اجازه عبور از آن را نداشتند.
وجه تسمیه جویی که به غلط در بین عموم به ˈچوبیˈ تلفظ می شود، به دلیل احداث جوی کوچک و ظریفی از سنگ پارسی بوده که در آن عصر بر روی پل تعبیه شده بود.
* ˈپل مارنانˈ
ˈپل مارنانˈ در یکی از قدیمی ترین محلات شهر اصفهان یعنی ماربین واقع شده است.
درخصوص تاریخ ساخت این پل منابع تاریخی موارد متعددی را عنوان می کنند و برخی شالوده های پل را به دوران ساسانی نسبت می دهند.
این پل، ساحل شمالی و جنوبی رودخانه را در غربی ترین بخش شهر اصفهان به یکدیگر متصل می سازد.
از دوره صفوی تا دوره معاصر، مرمتهای اساسی بی آنکه در ساختار اصلی آن تغییری ایجاد شود به روی آن انجام شده است.
* ˈ پل شهرستانˈ
ˈپل شهرستانˈ یا ˈپل جیˈ یکی از پل های قدیمی زاینده رود و در سه کیلومتری مشرق پل خواجو و مقابل ناحیه جی واقع شده است.
به عقیده ی بعضی از مورخان و باستان شناسان این پل دارای اساس و بنیاد ساسانی است.
این پل در دوره ی دیلمیان و سلجوقیان، تنها پل مهم زاینده رود در داخل شهر اصفهان بوده و به طور یقین در دوره های مزبور تعمیراتی به عمل آمده و آثاری بر آن افزوده شده است.
پل شهرستان امروز واسطه ارتباط قسمتی از ساحل جنوبی زاینده رود با ساحل شمالی رودخانه و قریه شهرستان (جی) است.