به گزارش تابناک کهگیلویه و بویراحمد ، دکتر سیاوش نریمان شاعر ، نویسنده و استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه در استان کهگیلویه و بویراحمد به مناسبت فرا رسیدن عید نوروز طی یادداشتی نوشت : به نامِ خداوندِ عیدآفرین/به این عید و عیدآفرین، آفرین/با ابلاغِ تهنیتِ حلولِ اعیاد ماه شعبان،ماهِ سیر و سلوک عارفانه و با اهداءِ تبریک های عیدانه به قلب های زلال و نگاههای شورانگیز شما مردمِ چشم انتظارِ نوروزِ باستانی.
نخست در مطلعِ این نوشتار از ایزدِ دادار،خواهانیم که سایه شومِ عفریتِ "کرونا" از آسمان کیانِ ایران و جهان رخت بربندد تا حلاوت زندگی بیش ازین در ذائقه ها،تلخ و مکدَّر نشود.
در بادیِ کلام، این دل رباعی ام را هم به کانون دلِ نوروزی تان اهداء می کنم باشد که مطبوع تان افتد:/هرچند مصیبت از"کرونا" دیدیم/و از دستِ چنین فاجعه ای رنجیدیم،/با لطفِ لطیفِ حق، "نریمان" خوش باش/کامسال، پُر از ترنُّمِ این عیدیم/.یادِ خوبان و نیکان دیارمان را که روزی و روزگاری،آیین قشنگ نوروزی را در محضرشان جشن می گرفته ایم و اینک رخ در نقابِ گِلِ سیاه کشیده اند،نیز تبجیل می کنیم و به روان هماره جاری شان، رایحه فاتحه و صلوات،حواله می نماییم.
هنرِ از خود گذشتگی ،ایثار و آیین وفاداری جامعه خدوم بهداشت و درمان را نیز در خطِّ مقدَّم جبهه سلامت که در بحران کرونا،حماسه های بی بدیلی خلق کرده اند،می ستاییم و ارج می نهیم و این دو بیت شعرم را هم به سمت آستان نگاه شان گسیل می نمایم:/مدافعانِ سلامت، هماره جاویدند/در آسمانِ وجودم بسانِ خورشیدند/و در غزل غزلم واژه های ایثارند/که بر کویر دلم،مثلِ ابر می بارند/اما در مورد "عید"این رستاخیز طبیعت،آورده اند که:"عید" در لغت به معنای بازگشت است و به روزهایی که مشکلات مردم،مرتفع می شود و پیروزی ها و آسودگی ها به زندگی شان باز می گردد، اطلاق می شود.
علّامه علی اکبر دهخدا معتقد است:از آن رو بدان عید گفته اند که هر ساله،شادی نوینی باز آرَد.عید این اتفاق شیرین باستانی، بازگشت به خویشتنِ گمشده انسان است تا در فصل نوینِ رویش حیات،به اصل و وجودِ حقیقی خود در منظومه زندگی برگردد.
با دمیدنِ روح حیات در کالبد مرده زندگی،تحوُّلی بنیادین در ساختار طبیعت، حادث می شود که حکیمان و عارفان را به تامُّل در اسرار هستی بر می انگیزاند.که گفته اند:/برگ درختانِ سبز در نظر هوشیار/هر ورقش دفتری ست معرفت کردگار/اتفاقا واقعه نوروز،دلیل و حجَّت متقنی بر وقوع قیامت و رستاخیز ابدی نیز هست که پیامبر-ص- نیز در همین مورد فرموده اند:آنگاه که بهار را می بینید بسیار از قیامت یاد کنید.در مثنوی معنوی هم در اثبات این مدَّعا این چنین آمده است که:/این بهارِ نو زِ بعد از برگ ریز/هست بُرهان بر وجود رستخیز/در بهاران، رازها پیدا شود/هرچه خورده است این زمین رسوا شود/رازها را می کُنَد حق آشکار/چون بخواهد رُست،تخم بد مَکار/ که یقینا این ابیات، ناظر به آیه شریفه "یَومَ تُبلَی السَّرائِرُ" است بدین معنا که روز قیامت تمام اسرار و مکنونات آدمی برملا می شود و هویدا، بسان همین رستاخیز بهار که آنچه را زمین در پاییز و زمستان در جوَفِ خویش پنهان کرده بود، همه را برملا می سازد.آمد و شُدِ بهاران تنبُّهی ست برای اهل معرفت تا از فرصت های عمر خویش، متمتَّع شوند و برخوردار تا مبادا گوهرِ عمرِ خویش را به خیرگی از دست بدهند که خواجه شیراز به احسنِ وجه در این باره سروده است:/صبح است ساقیا،قدحی پُر شراب کُن/دورِ فلک، درنگ ندارد شتاب کُن/زان پیشتر که عالم فانی شود خراب/ما را زِ جام باده گلگون خراب کن/روزی که چرخ از گِلِ ما کوزه ها کند/زنهار! کاسه سرِ ما پر شراب کن/.شیخ اجلّ،سعدی هم در کلام شکرینش این چنین افول زمستان و حضور بهار را نوید می دهد که :/برخیز که می رود زمستان/بگشای درِ سرایِ بستان/برخیز که بادِ صبح نوروز،/در باغچه می کند گُل افشان/.
حافظ راز شیراز هم در غزلیات خود از وقوع پدیده بهار،غفلت نورزیده و این چنین از نسیم دل انگیز نوروزی یاد می کند:/زِ کوی یار می آید نسیم باد نوروزی/ازین باد ار مدد خواهی،چراغِ دل برافروزی/به صحرا رَو که از دامن،غبار غم بیفشانی/به گلزار آی،کز بلبل،غزل گفتن بیاموزی/سخن در پرده می گویم،چو گُل از پرده بیرون آی/که بیش از پنج روزی نیست حکمِ میرِ نوروزی/
اهل معرفت را اعتقاد بر این است که نسیم بادِ نوروزی، نفحه ای از نفحات روح نوازِ بهشت است،به همین خاطر، مردم برای سلامت خویش به استقبالش روند و حتّا با سرمایَش،جان و جسم خود را بنوازند.
ملّای رومی در تایید این مدّعا چه دلپسند و شیرین فرموده است:/گفت پیغمبر به یاران، زینهار!/تن مپوشانید از باد بهار/آنچه با برگ درختان می کند/ با تن و جان شما،آن می کند/لیک بگریزید از باد خزان/ کان کند کاو کرد با باغ رزان/.
البته حکیمان و عارفان، سرمای خزان را به هوای نفس و باد بهار را هم به قوّه عقل تاویل کرده اند که واکاوی آن در این مجال و مقال نمی گنجد.امام علی-ع- هم در حکمت۱۲۳ نهج البلاغه بدین پدیده شگفت انگیز اشاره فرموده اند که:"در آغاز فصل سرما،خود را از آن بپوشانید و در پایانش بدان روی آورید زیرا که سرما با تن های شما آن می کند که با درختان می کند. آغازش می سوزاند و در پایانش برگ می رویاند".
واقعه عید،حاوی این پیام معنادار نیز هست که تعلُّق و دلبستگی به دنیا وجه موجّه و معقولی ندارد چرا که به قول سعدی:"آنچه را نپاید،دلبستگی را نشاید".
حکیم عمر خیّام هم بیش از دیگران در ناپایداری حیات و البته اغتنام فرصت عُمر،دادِ سخن داده است:/برخیز و مخور غمِ جهان گذران/خوش باش و دمی به شادمانی گذران/در طبعِ جهان اگر وفایی بودی/نوبت به تو خود نیامدی از دگران/یا در رباعی دیگری گفته اند:/این قافله عمر، عجب می گذرد/دَریاب دمی که با طرب می گذرد/ساقی غم فردای حریفان چه خوری/پیش آر پیاله را که شب می گذرد/اصولا بهار و متعلقات آن همگی"دولت مستعجل" اند و بر جبین شان،مُهرِ ناپایداری ست تا بدانیم که جز ذات ایزدی هیچ پدیده ای مخلّد و پایدار نیست.ناگفته پیداست که نوروز،تابلویِ سحرانگیز نقاّش و هنرمند ازلی و ابدی ست که نگریستن در آن،آلام و رنج ها را از زوایای وجود هر نظاره گری می زداید، نسیم نشاط و امید را در دلها می وَزاند و همگان را به پویایی، تحرّک و تعالی بر می انگیزاند و این است رازِ ماندگاری و جاودانگی عید نوروز.در پایان کلام امیدواریم کارگزاران و دولتمردان در این فضای آلوده به بلیّه عالمگیر کرونا و استیصال و درماندگی مردم،در تامین معاش شان،عاجلا برای برون رفت از تنگناهای موجود، طرحی نو درافکنده و گِره از کارِ فروبسته این مردم صبور بگشایند تا از حلاوت بهار خدا، تمتُّعی و توشه ای بردارند.حسنِ ختام این وجیزه را با این دوبیتِ حکیم توس، فردوسی ناموَر، آذین می بندیم که فرموده است:/همه ساله،بخت تو پیروز باد/همه روزگارِ تو نوروز باد/جهان چون گذاری همه بگذرد/خردمند مردم،چرا غم خورَد/جام جانتان از سبوی عید نوروز سرشار باد و معطَّر. نوروزتان خجسته باد.با ارادت تمام و اخلاص مدام:سیاوش نریمان ۱۴۰۰/۱/۱
