رونق نجوم در اصفهان و بیم‏ ها و امیدها

به گزارش تابناک اصفهان، رصدهای عمومی آسمان از 20 سال پیش با دایر شدن مرکز نجوم ادیب در اصفهان رونقی دوباره گرفت. اقبال و استقبال اصفهانی‌‌‌ها از این علم جذاب و شگفت انگیز به صورتی بوده که طی این مدت نه تنها یک روز هم رصد‌‌های عمومی مرکز ادیب تعطیل نشد بلکه حتی در روزهایی بیش از 4 هزار نفر برای اینگونه رصد‌‌های عمومی آمده‌‌‌اند و این نشان‌‌‌دهنده علاقه مردم اصفهان به راز و رمز کیهان است. البته این تعداد گاهی باعث نگرانی مدیران مرکز ادیب هم شده که تجمع صدها نفر روی بام موسسه به حادثه‏ای چون ریزش و سقوط نینجامد. هم کمبود فضا به هر روی جدی است. متاسفانه پیرامون وسعت و بازسازی ساختمان مرکز نجوم ادیب از بیست سال پیش تاکنون هنوز اقدامی انجام نشده است. البته ظاهرا شهرداری اصفهان در این رابطه تلاش‌‌های خود را کرده و حتی برنامه بازسازی ساختمان مرکز را به شورای شهر هم برد، اما هنوز تصمیمی از سوی این شورا گرفته نشده است.

حال اما دلایل استقبال اصفهانی‌‌‌ها از نجوم را می‌‌‌توان به عوامل زیر مرتبط دانست.

نخست آنکه یادگیری و فراگیری علم نجوم چه به صورت آماتور و چه به شکل حرفه‌ای، سن و شغل خاصی را نمی‌‌‌شناسد و به جرئت می‌توان گفت از کودک 7 ساله تا پیرمرد و پیرزن 70 ساله را شامل می‌شود و این را می‌توان با ورزشی مانند فوتبال که رنج سنی بسیاری را در‌‌‌بر‌‌‌می‌‌‌‌گیرد، مقایسه کرد. این استقبال البته در بخش آماتور و رصد تفریحی آسمان بیشتر است و یکی از دلایل آن را هم باید شگفت‌‌‌انگیز بودن ذاتی آسمان شب و کنجکاوی انسان‌‌‌ها در فهمیدن رازهای کهکشان دانست.
دومین دلیل جذب گسترده مردم به این علم را باید نیاز نداشتن به سطح سواد خاص عنوان کرد. به این معنا که برای لذت بردن از رصد آسمان و یادگیری مقدماتی نجوم، نیاز نیست حتما فرد دارای مردک و سواد بالایی باشد. این علم می‌تواند از یک کودک بی‌‌‌سواد تا پروفسور کهنسال را از لذت خود بهره‌‌‌مند کند.

اما مهمترین عاملی که مردم را به پای تلسکوپ‌‌‌ها می‌‌‌کشاند این است نجوم و مشاهده آسمان علاوه بر سرگرمی و تفریح، باعث بالا رفتن شطح دانش و اطلاعات می‏شود و همین هم خود باعث جلوگیری از بسیاری آسیب‌‌‌های اجتماعی در تفریحات نادرست است. واقعیت این است که مردم و جوانان برای تفریح آخر هفته خود گزینه‌‌های اندکی دارند. و تفریحی مانند رصد آسمان که فراگیری اطلاعات جذاب را هم به همراه دارد، می‌تواند اسباب تفریح حداقل یک روز آخر هفته خانواده‌‌‌ای را پر کند.

کشف راز و رمز‌‌های الهی بواسطه رصد آسمان و دیدن ستارگان و سیارات از دیگر عوامل جذب و استقبال مردم از نجوم و پدیده‌‌‌های پیرامونی آن است. من شخصا هنگامی که سه سال مدیریت مرکز نجوم ادیب را به عهده داشتم، به عینه می‌‌‌دیدم که مردم پس از مشاهده ستارگان از دریچه تلسکوپ و دوربین، زبان به حمد الهی می‌‌‌گشودند و به وجد می‌‌‌آمدند. چه بسیار آدم‌هایی هم بودند و هستند که پس از مشاهده این شگفتی‌ها می‌گفتند ما از امشب رابطه خودمان را با خدا ترمیم می‌کنیم. حتی برخی از آن‌ها اذعان می‌کردند که این برنامه رصدی بسیار بهتر از برخی برنامه‌های آیینی خدا را به ما شناساند.

یاداشت از مهدی اسحاقی.