تابناک: هنوز تحلیل درستی از اینکه چرا کتاب در این شهر و کشور با بحران مواجهه است در دست نیست اما هر چه که هست بهای گران کتاب برخلاف آنچه گفته می شود متهم اصلی نیست
به گزارش تابناک اصفهان، برای نخستین بار در هفته کتاب (که پنجشنبه هفته پیش تمام شد) طرحی با نام کتابفروشی به وسعت ایران، در کل کشور اجرا شد که بر مبنای آن با خرید کتاب از کتابفروشی‌های معتبر عضو طرح می شد از تخفیف 20 تا 30 درصدی خرید قیمت پشت جلد کتاب استفاده کرد. مابه التفاوت قیمت را وزارت ارشاد به کتابفروشی ها باز می گرداند.در دوره رکود بازار کتاب، این طرح مورد استقبال کتابفروشی ها قرار گرفت. کتابفروشی ها در این طرح باید جواز کسب می داشتند و در این طرح نیز ثبت نام می کردند. ساز و کار به این شکل بود که می توانستند تا سقف 10 میلیون تومان (200 مشتری) در آن هفته کتاب بفروشند و با اعمال تخفیف ها مابه التفاوت را از اداره کل ارشاد دریافت کنند.
باوجود این که کلیت طرح مورد رضایت کتابفروشی ها بود اما کتابفروشی هایی که در اصفهان به این طرح پیوستند به عدد 10 نرسیدند. نداشتن مجوز کسب و یا ترس از کاغذبازی های توانفرسا موانع اصلی برای پیوستن به این طرح توسط کتابفروشان بود.
مردم البته خوب استقبال کردند. در سه کتابفروشی پیوسته به طرح، میزان فروش کتاب در هفته کتاب، بین 20 تا 400 درصد افزایش گزارش شده است، گو این که در این کتابفروشی ها فروش به سقف 10 میلیون تومان نزدیک هم نشد.
محمد زاهدی، مدیر کتابفروشی زمان می گوید: «مخاطبان کتاب البته ثابت اند و این تخفیف ها سبب می شود که این خریداران ثابت، کتاب های یکی دو فصلشان را یکجا خرید کنند و در طول ماه های بعد کمتر خریدی داشته باشند. در واقع این طرحها در کلیت حجم خرید تغییری ایجاد نمی کند و تنها دوره های خرید را دستکاری می کند.»
از همین روست که حتی نمایشگاه های کتاب هم به معضلی برای صنف کتاب فروشان بدل شده‌اند و به گفته علی موسوی، مدیر کتابفروشی سایه «معمولا بعد از نمایشگاه کتاب تهران، بازار اصفهان با یک رکود چندماهه مواجه می شود.».
خیلی از صاحب نظران بر این گمان اند که قیمت کاغذ و کتاب عامل اصلی رکود بازار است اما به نظر، این فرضیه ای نادرست است چرا که کتاب هایی چون «پیر پرنیان اندیش» با قیمت 129 هزار تومان جزو پر فروش های اصفهان و ایران در دو سال اخیر بوده است، کتابی که زندگینامه هوشنگ ابتهاج، ه.الف سایه، شاعر معاصر است. یا در همین ماه اخیر «هستی و نیستی» سارتر با 65 هزار تومان جزو پرفروش های کتاب اصفهان است.
این دو نمونه که حال و هوای کتاب‌های دهه 1350 را دارد خود نشان می دهد که مخاطبان کتاب در ایران شاید از دهه 50 به اینسو به روز نشده اند و یا این که آخرین نسل کتابخوان به نوعی به آن دهه همچنان تعلق فکری دارند.
این گونه است که سلطانی، مدیر کتابفروشی قدیمی وحدت می گوید: «تمام مشتریان من از میان بازنشستگان هستند.» او اعتقاد دارد مشتریان بازنشسته‌اش به دلیل حاشیه امنیت مالی و فکر آزادتر، راحت می توانند وقت و ذهن خود را صرف کتاب و کتابخوانی کنند. به این ترتیب، مسئله و مشکل اصلی، نبود احساس نیاز به کتاب و کتابخوانی است که در اصفهان هم البته به نسبت بسیاری دیگر از شهرهای ایران اوضاع وخیم تری دارد.
اما در پاسخ به این سوال که این روزها بازار کتاب اصفهان چه گرایشی داشته است باید گفت: شهری که به طور سنتی علاقه مندی بسیاری به حوزه های ادبی داشته است، همچنان بر همان و نام و نشان است و همان دغدغه و گرایش را دارد. در میان حوزه‌های مختلف نشر و بازار کاغذی هنوز ادبیات، شعر و داستان در این شهر با اقبال بهتری نسبت به زمینه‌های دیگر همراه است.
«زاده اضطراب جهان» با گردآوری و ترجمه 150 شعر از 12 شاعر اروپایی توسط مرحوم محمد مختاری، یا مجموعه داستان «باغ همسایه» از خوسه دونوسه ترجمه عبدالله کوثری که توسط نشر آگه در مهرماه امسال روانه بازار شد و مجموعه داستان‌های شیلی قرن بیستم توسط نویسنده را شامل می شود، «قطار سریع السیر توکیو-مونتانا» رمانی از ریچارد براتیگان با ترجمه سعید توانایی از نشر روزنه «پرندگان در پاییز» از برد کستلر، ترجمه مرحوم شمیم هدایتی از نشر نیلا و کتاب «اتفاق و دو داستان دیگر » از کریشتوف کیشلوفسکی، کارگردان پرآوازه لهستانی از پرفروش ترین های ژانر ادبی داستانی در یک ماه اخیر اصفهان بوده اند.
در کتاب های غیر داستانی، همچنان «مردم در سیاست ایران» از یرواند آبراهامیان تاریخ نگار ایرانی ارمنی مقیم انگلستان با ترجمه بهرنگ رجبی از نشر چشمه، «جنون هشیاری» از داریوش شایگان، و «هستی و نیستی» از سارتر با ترجمه مهستی بحرینی توسط نشر نیلوفر درصدرند.
کتاب مردم در سیاست ایران که مجموعه ایست از پنج پژوهش مقاله گونه پیرامون نقش مردم در انقلاب ها و تحولات سیاسی ایران از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی هم اکنون در بازار کتاب اصفهان با اختلاف معناداری به نسبت سایر کتاب های داستانی و غیر داستانی برای دومین بار در صدر پرفروش های ماه اصفهان قرار گرفته است. برآورد می شود طی دو ماه مهر و آبان از این کتاب دست کم 250 نسخه در اصفهان به فروش رسیده باشد که شاید تعداد نسخه‌های به فروش رفته از کتاب دوم به صد جلد نرسد.
این کتاب محصول نشر چشمه است، انتشاراتی که در معرفی و تبلیغات کتابهایش در فضاهای مجازی و رسانه ای بسیار خوب کار کرده است و البته کتاب‌های داستانی ترجمه‌اش با انتقادات گسترده ای همراه بوده است.
کتاب ما ایرانیان نوشته مقصود فراستخواه نیز این روزها در کتابفروشی های اصفهان با اقبال مواجه شده است، کتابی که به خلقیات ایرانیان، ضعف‌ها و راه‌حل‌های رفع آن با نگاهی علمی پرداخته است.
در ژانر روانکاوی اجتماعی از تب و تاب کتاب «بیشعوری» نوشته خاویر کلمنت، ترجمه محمود فرجامی در اصفهان کاسته شده است و این کتاب از لیست پرفروشها بلاخره در آبانماه خارج شده است. این کتاب که در ایران به چاپ بیست و دوم هم رسید، با نثری شبه طنز و به نقد رفتارهای ناپسند اجتماعی می پردازد. کتاب هایی همچون چهار اثر از فلورانس اسکاولشین و بی شعوری تا حدودی نشان می دهد که ذائقه فکری و سلیقه فرهنگی عامه مردم شاید از هیچ رشدی در این سال ها بهره مند نشده است.
روزنامه اصفهان امروز
منبع: تابناک