تابناک فارس به نقل از ایلنا: این وضعیت نشان می دهد که نه تنها تالاب ها خشک شده اند و آبی برای حیات آن باقی نمانده است بلکه کارکردشان هم تغییر کرده است.حالا بسیاری از تالاب ها که زمانی نماد زندگی گونه های جانوری و گیاهی بودند امروز به مرکز خطر و تهدید تبدیل شده اند.
شاید زمانی که تالاب ها را یکی پس از دیگری از دست می دادیم کمتر کسی متوجه این موضوع بود که روزی تالاب های حیات بخش به مرکز ریزگرد و منبع آلودگی تبدیل شوند.حالا نه تنها تالاب ها حذف شدند بلکه در نتیجه این شرایط آسیب هایی از آنها به جا مانده است که به سادگی قابل حل نیست.
مهارلو یکی از این تالاب ها است که شرایط آن نسبت به سالهای قبل بحرانی تر شده و با نزدیکی آن به محدوده شهری خطرات زیادی را برای ساکنان منطقه به دنبال دارد، به روایتی دیگر مسئله تالاب مهارلو تنها نبود آب نیست، بلکه ورود فاضلاب آلوده و فلزات سمی شهرها به تالاب و افزایش ریزگردهای زیاد در منطقه و از همه مهم‌تر برداشت بی رویه نمک مهم ترین تهدیداتی است که جمعیت حاشیه‌نشین استان با روبرو هستند.
آن طور که سیروس زارع، کنشگر محیط زیست فارس به ایلنا می گوید تالاب مهارلو از جمله تالاب های حائز اهمیت استان فارس است که به دلیل قرار گرفتن در مجاورت شهر بزرگ شیراز و احاطه شده میان چندین روستا و شهر با کثرت جمعیت انسانی ساکن حاشیه نشین است که باید مورد توجه جدی مسئولان مربوط قرار گیرد.
استخراج بالای نمک و افزایش تبخیر در مهارلو
زارع با اشاره به اینکه این باید ها در خصوص تالاب مهارلو سالها است که تکرار می شود اما رسیدگی جدی برای جلوگیری از افزایش خطرات و تهدیدهایی که در پی خشکیدن این تالاب متوجه شهر شیراز، روستاها و مناطق اطراف دریاچه می‌شود، انجام نمی‌گیرد ، بیان کرد: استخراج نمک از این دریاچه در ادوار گذشته موجب شده است از منظر بهره برداران با توجه به منبع غنی نمک سازه هایی در قالب لاگون های تبخیر جهت استحصال نمک ایجاد شود که میزان وحجم تبخیر در لاگون ها تقریبا صددرصد باید صورت گیرد و این امر موجب از دست رفتن آب و کاهش سطح ابگیری می شود.
این فعال زیست محیطی با اشاره به اینکه آلودگی های تالاب مهارلو از هر حیث به طور چشمگیری سالانه افزایش یافته و تا اعماق زیر سطح این دریاچه آلودگی نفوذ کرده است، تصریح می کند: افزایش جمعیت، پیش‌روی شهرسازی از سمت شرق شیراز، تعدد و تراکم ایجاد صنایع و افزایش تولید فاضلاب های صنعتی، شهری باعث شده نگرانی ها در پی خشکی تالاب بیشتر شود و به عبارتی بخش بزرگی از تالاب های فارس به دلایل گفته شده کارکرد خود را از دست داده اند.
به گفته زارع توسعه کشاورزی اطراف تالاب، عدم نظارت بر مدیریت برداشت آب، عدم تعریف الگوی کاشت مناسب زراعی باغی، آبیاری سنتی، پایین بودن راندمان آب و توسعه کمی در اراضی حاشیه تالاب، منجر به تخلیه آبهای زیر سطحی شده و تشدید بحران را در پی خواهد داشت.
وی با بیان اینکه چند سالی است شکاف های عریض و طویلی با عمق زیاد در بخش هایی از بستر تالاب ایجاد شده است، ابراز می کند: این موضوع حجم زیادی از آب دریاچه را می بلعد و متاسفانه با توجه به تذکر های جدی و اعلام خطر به مسئولان و متولیان شاهد اعلام نظر و راهکار نبودیم.
بخش قابل توجهی از منابع زیرسطحی تالاب مهارلو تبدیل به فاضلاب می شود
این فعال زیست محیطی با اشاره به اینکه افزایش آلودگی ها در این پهنه آبی نیاز به اجرای طرح مدیریت زیست بومی تدوین شده را جدی تر می کند، خاطرنشان کرد: دستگاه های تاثیر گذار لازم است به شرح خدمات ارائه شده در این طرح پایبندی خود را اعلام و جهت اجرایی شدن طرح سرعت عمل لازم را داشته باشند، تحقق این امر نیاز به توجه جدی استانداری، و مدیران مرتبط و متولی دارد.
زارع می‌گوید: انتظار می رود قبل از اینکه دیر شود تصمیم ها اجرا شود.
وی با بیان اینکه بخش قابل توجهی از منابع زیر سطحی با توجه به جریان های زیرین در بالا دست حوضه مهارلو در شهر شیراز مصرف و تبدیل به فاضلاب می شود، تصریح می کند: فاضلاب تصفیه شده نه تنها به عنوان جایگزین برداشت ها به دریاچه منتقل نمی شود بلکه به کارخانه فولاد کوار و اراضی زراعی فروخته می شود.
به گفته زارع با همه بحران ها هنوز نگرانی ها بابت سد پیشنهادی تنگ سرخ وجود دارد، سدی که ضرورت اجرای آن با ابهام معنی داری همراه است و در صورت اجرای آن مرگ مهارلو سرعت خواهد گرفت، هر چند سالهاست دلایل موافقان سد سازی ، نظر مدافعان محیط زیست را اغنا نکرده و این طرح با مخالفت جدی همراه است.
آلودگی فلزات سنگین در مهارلو بروز خشکی و کانون ریزگرد را به همراه دارد
دبیر بین المللی کمیته احیا کنندگان تالاب ها با بیان اینکه آلودگی شدید فلزات سنگین مهارلو در صورت بروز خشکی و تبدیل شدن به کانون ریزگرد به مثابه بمب شیمیایی سلامت میلیون ها نفر را با مخاطره جدی روبرو خواهد کرد، تاکید می کند که نیاز است فاضلاب شهرک صنعتی و رودخانه مسیر پل فسا انتهای شرقی شیراز قبل از ورود به تالاب تصفیه و سپس به مهارلو وارد شود.
زارع می گوید برای نجات مهارلو باید آب تصفیه خانه جنوبی شیراز وارد مهارلو شود و از ایجاد هر سازه ای که منجر به توقف یا کاهش حجم ورودی آب به تالاب مهالو می شود پرهیز گردد.
وی یادآور می شود که نظارت و مدیریت منابع آبی زیر زمینی در اطراف این دریاچه در دستور کار جدی قرار گیرد و از هر گونه بار گذاری جدید صنایع آب بر و افزایش نیاز به مصرف آب خود داری شود.
طی چند دهه گذشته با پدیده خشکی تالاب ها روبرو هستیم و در این مدت بسیاری از تالاب ها از چرخه حیات خارج شده اند. این روزها شرایط تالاب ها از مسئله آب عبور کرده است و مشکلات زیادی دارد که تهدیدی برای حیات زیست‌مندان و ساکنان حاشیه تالاب است.
