مسائل و مشکلات پیش روی چاپخانه‌داران و ناشران تا آنجا پیشرفت که حتی هزینه بیش از ۱۲۱ میلیارد ریالی ایجاد و تکمیل زیرساخت‌های شهرک چاپ و نشر هم نتوانست چاپخانه‌داران را برای حضور در شهرک ترغیب کند.
«ساخت‌وساز واحدها مشکل اصلی است، چاپخانه‌داران نمی‌توانند از پس آن بربیایند» جمله‌ای که رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران استان قم درباره وضعیت شهرک چاپ و نشر و دلیل استقبال‌نکردن چاپخانه‌داران و ناشران به تنها شهرک تخصصی کشور در این حوزه بیان کرد. این در حالی است که سید حسن رضوی رئیس سازمان مدیریت برنامه‌ریزی و بودجه استان می‌گوید: «فعالان عرصه چاپ و نشر استان توقع دارند بدون سرمایه‌گذاری در شهرک تخصصی چاپ و نشر فعالیت داشته باشند و این ممکن نیست، تسهیلات در حد مقدور داده شده است.»
نخستین شهرک چاپ و نشر کشور پروژه مهمی برای شهری مثل قم که مرکز نشر معارف دین اسلام و تشیع است، به‌حساب می‌آمد که دهه 80 از سوی خانواده چاپخانه‌داران و ناشران استان قم با ظرفیت 100 چاپخانه، 100 صحافی، 40 لیتوگرافی، 70 صنف وابسته و 1200 ناشر برای تجمیع چاپخانه‌داران، هدایت سرمایه‌گذاری و کنترل آن مطرح شد و در نهایت با تلاش‌ها و پیگیری‌های زیادی به ثمر نشست. با راه‌اندازی شهرک، اما استقرار واحدها از سوی صاحبان مشاغل چاپ و نشر استان با بی‌مهری روبه‌رو شد. اگرچه به گفته مسئولان، این شهرک با وجود تمام موانع و محدودیت‌های اقتصادی استان در اولویت اجرا قرار گرفت تا پاسخی باشد به تمام تلاش‌های این مجموعه، اما چاپخانه‌داران و ناشران هم از دغدغه‌های پیش روی خود گفتند و تنها یک تقاضا را مطرح کردند این‌که «دولت و بانک‌ها برای راه‌اندازی این طرح فرهنگی قائل به ارائه تسهیلات کم‌بهره شوند تا سرمایه‌گذاران برای فعالیت در این مجموعه ترغیب شوند، سود زیاد تسهیلات بانکی برای این قشر صرفه اقتصادی ندارد.»
امروز با گذشت بیش از 5 سال از آماده‌سازی این شهرک کماکان مباحث بین چاپخانه‌داران و ناشران برای استقرار واحدها در این شهرک ادامه دارد. این اواخر هم در قالب هشدار به صنوف مربوط به چاپ و نشر استان گفته‌شده که اگر برای سرمایه‌گذاری در شهرک ورود نکنند به متقاضیان استان‌های دیگر واگذار می‌شود.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری بابیان این‌که ناشران و چاپخانه‌داران بر ناتوانی خود برای انتقال به شهرک چاپ و نشر تأکید دارند، گفت: ما نمی‌توانیم ظرفیتی مثل شهرک صنعتی چاپ و نشر را که دولت هزینه زیادی صرف آن کرده و متقاضی هم دارد، رایگان ارائه دهیم.
نبودسرمایه‌گذاری مانع پیشرفت چاپ و نشر قم
به گفته سید حسن رضوی، فعالیت مجموعه چاپ و نشر در قم بدون نگاه به آینده بوده و بیشتر باواسطه کاری فعالیت کرده‌اند همین موضوع سبب شده تا به سرمایه‌گذاری کلان در این زمینه تمایل نداشته باشند.
وی ظرفیت‌هایی مثل آی تی و چاپ و نشر را ظرفیت‌های مکملی دانست که باید به‌خوبی از آن استفاده شود زیرا در اهداف کلی می‌تواند کمک استان باشد.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان بابیان این‌که ما از سایر استان‌ها پیشنهاد داریم که شهرک چاپ و نشر را در اختیار بگیرند و در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند، افزود: ما تاکنون در این زمینه مقاومت کرده‌ایم چون می‌خواهیم این ظرفیت در اختیار چاپ و نشر خود استان قرار گیرد.
به گفته وی، در حال حاضر متقاضی از تهران و مشهد برای حضور در شهرک چاپ و نشر وجود دارد تا این ظرفیت به‌صورت کامل در اختیار مجموعه چاپ و نشر آنها قرار گیرد.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان با اشاره به این‌که در شهرک صنعتی چاپ و نشر می‌توان با تغییر کاربری در عرض یک سال کل اراضی را واگذار کرد، ادامه داد: اما فعلاً بناشده این ظرفیت در اختیار این بخش قرار گیرد.
به گفته وی، فعالان عرصه چاپ و نشر استان توقع دارند بدون سرمایه‌گذاری در شهرک فعالیت داشته باشند و این ممکن نیست. تسهیلات در حد مقدورات داده‌شده و تاکنون هم عده‌ای پا پیش گذاشته‌اند.
رضوی بابیان این‌که در نهایت طی فراخوانی از کل کشور سرمایه‌گذار جذب خواهیم کرد، خاطرنشان کرد: بعد از این فراخوان دیگر قائل به این نیستیم که این شهرک صرفاً برای چاپ و نشر استان باشد بلکه قسمتی از آن را در اختیار سایر صنایع مورد نیاز استان قرار می‌دهیم.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان با تأکید بر این‌که نکته مهم این است که این مجموعه روی دست دولت نمانده است، اظهار داشت: در نهایت هم با اعلام استان برای تغییر کاربری، این مجموعه با رقابت واگذار خواهد شد.
وی با برشمردن مزایا و ویژگی‌های خاص شهرک چاپ و نشر عنوان کرد: شهرک از نظر مکانی موقعیت خوبی دارد و از زیرساخت‌های خوبی نیز بهره‌مند است، کمتر شهرکی از این مزیت‌ها برخوردار است.
رضوی گفت: در قالب برنامه پنجم یعنی تا پایان امسال، اگر تقاضایی از سوی فعالان این عرصه صورت نگیرد در برنامه ششم تدابیری خواهیم داشت که شهرک در اختیار سرمایه‌گذاران سایر بخش‌های صنعتی استان و کشور قرار گیرد.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان خاطرنشان کرد: واگذاری شهرک چاپ و نشر به متقاضیان شهرهای دیگر برای استان سودآوری خواهد داشت اما دوست داریم چون استان رتبه دوم چاپ و نشر کشور را دارد سرمایه‌گذاران نیز از داخل استان باشد که در صورت استقبال‌نکردن فعالان داخل استان، این ظرفیت برای سرمایه‌گذاران بومی از دست خواهد رفت.
چاپ و نشر استان نیازمند تسهیلات 300 میلیونی
حمید خرمی مدیرعامل تعاونی ناشران استان قم در گفت‌وگو با همشهری در خصوص دلیل استقبال‌نکردن ناشران و چاپخانه‌داران از شهرک چاپ و نشر اظهار داشت: شرکت شهرک‌های صنعتی در ابتدا زمین‌ها را با مبلغ پایینی واگذار می‌کرد اما ناشران توان خرید نداشتند البته ما حاضر بودیم این مبلغ را به صورت اقساط پرداخت کنیم.
وی عنوان کرد: ناشران برای انبار کتاب و چاپخانه‌داران برای استقرار دستگاه‌ها نیازمند کمک هستند؛ بسیاری از چاپخانه‌داران و ناشران اجاره‌نشین‌اند که می‌توانند با دریافت تسهیلات كم بهره واحدها را فعال کنند و به‌صورت اقساطی تسهیلات را پرداخت کنند، در صورت این حمایت‌ها قول می‌دهم 30-40 درصد انبار ناشران به شهرک منتقل شود.
به گفته خرمی، در استان قم 1200 ناشر وجود دارد که برای انتقال به شهرک چاپ و نشر باید طی اطلاع‌رسانی برای دریافت انبار اقدام کنند البته قسمت اصلی شهرک بخش چاپخانه‌داران است.
مدیرعامل تعاونی ناشران استان قم ادامه داد: با استقرار این واحدها در شهرک چاپ و نشر، این فضا بین اصناف نشر استان رقابتی می‌شود که همین موضوع می‌تواند سبب رشد بیشتر صنعت در استان شود. در حال حاضر هزینه راه‌اندازی هر واحد تولیدی 600 میلیون تومان است که هر واحد تولیدی نیازمند 200 تا 300 میلیون تومان دریافت تسهیلات کم‌بهره است.
چاپخانه‌داران جزئی از مردمند
مسائل و مشکلات پیش روی چاپخانه‌داران و ناشران تا آنجا پیشرفت که حتی هزینه بیش از ۱۲۱ میلیارد ریالی ایجاد و تکمیل زیرساخت‌های شهرک چاپ و نشر هم نتوانست چاپخانه‌داران را برای حضور در شهرک ترغیب کند.
جهانگیر رضایی رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران استان قم، بابیان این‌که امیدواریم بتوانیم با استفاده از کمک دولت و تسهیلات با سود پایین، حرکتی درشان استان را داشته باشیم، گفت: من متأسفم که برخی مسئولان در دولت به‌جای حل مساله، صورت مسأله را پاک می‌کنند. مدیران دولتی از دل جامعه به مسئولیت رسیده‌اند چرا نباید مشکلات مردم را حل کنند؟
وی به تشریح مسائل پیش روی چاپخانه داران و دلسردنشدن آنها در شهرك چاپ و نشر پرداخت و گفت: طرح موضوع احداث شهرک چاپ و نشر برای مطالعات صورت گرفته پیرامون نیاز استان و توانمندی حوزه چاپ و نشر استان بود که در ادامه با پیگیری‌های صورت گرفته این شهرک در سال 89-90 آماده واگذاری شد.
وقوع رخدادهای ناخوشایندی چون حذف یارانه کاغذ به‌عنوان ماده اصلی صنعت چاپ موضوعی بود که رضایی به‌عنوان مهم‌ترین آسیب به حوزه چاپ در آن برهه اعلام کرد، مشکلاتی که ازآن‌پس یک‌به یک رخ‌نمود تا دست صنعت چاپ و نشر استان به شهرک صنعتی نرسد.
وی گفت: حذف یارانه کاغذ سبب شد تا هزینه چاپخانه‌ها به 3 برابر افزایش و خدمات از 100 درصد به 30 درصد تقلیل یابد و همین موضوع چاپخانه‌داران و ناشران را با چالش روبه‌رو کرد. مشکل دیگر پیش روی چاپخانه‌داران و صنوف وابسته را می‌توان مالیات بر ارزش‌افزوده دانست که باید این مالیات را از دیگران دریافت کنیم اما ناشران این هزینه را به ما نمی‌پردازند که این هزینه‌ها به چاپخانه‌داران تحمیل می‌شود.
رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران استان قم تصریح کرد: آن زمان بانک‌ها، دفترچه قراردادی که بین چاپخانه‌داران و شرکت شهرک‌های صنعتی بود را به عنوان وثیقه در نظر گرفت اما در سال 90 بانک‌ها از پذیرش آن خودداری می‌کردند و همین موضوع مانع دیگری برای دریافت تسهیلات بود.
رضایی بابیان این‌که چاپخانه‌داران از سال 87 برای نوسازی دستگاه‌ها اقدام کردند که به دنبال آن بسیاری از چاپخانه‌داران و صنوف وابسته بدهکار بانکی شدند، عنوان کرد: همه این مسائل در کنار هم سبب شد تا امروز چاپخانه‌داران و ناشران برای ساخت‌وساز واحدهای تولیدی در شهرک چاپ و نشر با مشکل روبه‌رو شوند.
75درصد چاپخانه‌داران مستأجرند
رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران استان قم با اشاره به این‌که در حال حاضر بیش از 75 درصد چاپخانه‌داران مستأجر هستند، بیان کرد: قیمت هر متر مربع زمین در سال 88-89 در زمان واگذاری 35 هزار توان بود که در همان زمان قیمت را بالا بردند و امروز این رقم به 3 برابر رسیده است البته قیمت زمین 10 درصد کار است و 90 درصد آن ساخت‌وساز و تجهیز چاپخانه‌هاست.
به گفته وی، ساخت‌وساز واحدها مشکل اصلی است که چاپخانه‌داران نمی‌توانند از پس آن بربیایند، در حال حاضر 30 واحد آمادگی دارند با تسهیلات کم‌بهره به شهرک چاپ و نشر بروند و در صورت همکاری بانک‌ها در پرداخت وام‌های کم‌بهره می‌توانند از ماه آینده منتقل شوند و تا 1 سال آینده تمام واحدهای چاپخانه در شهرک چاپ و نشر مستقر شوند.
رضایی بابیان این‌که بانک‌ها برای ارائه تسهیلات سود 26-27 درصدی در نظر دارند و برای وام‌های 100 میلیونی سند ملکی می‌خواهند، تصریح کرد: چاپخانه‌داران و ناشران نمی‌توانند از پس این هزینه‌ها بربیایند.
به پیشنهاد رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران استان قم اگر دولت برای راه‌اندازی این شهرک اعتبار 100 میلیارد تومانی را برای صنوف تزریق کند واحدها می‌توانند به صورت اقساط این اعتبارات را طی چند سال آینده به طور کامل پرداخت کنند و به خزانه دولت برگردانند.
با گذشت قرون متمادی از صنعت چاپ و نشر، امروز بیماری بی‌پولی به جان حوزه چاپ و نشر افتاده تا آنجا که خانه‌به‌دوش شده‌اند و در اقامتگاه‌های استیجاری فعالیت می‌کنند. حالا در شرایطی که شهرک چاپ و نشر استان ظرفیتی برای جهش چشمگیر فعالان حوزه نشر استان قرار داده می‌طلبد که مسئولان با همدلی و همزبانی، عزمی جدی در پیش بگیرند تا به گفته رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران استان قم «به توان این موقعیت عالی فرهنگی را که انرژی اتمی فرهنگی در استان قم هست را حفظ کنیم...»
منبع: همشهری
