به گزارش تابناک یزد،مردم یزد از سال‌ها و قرون گذشته برای تهیه آب در مضیقه بوده‌اند اما زندگی مردم این منطقه با شرایط اقلیمی آن سازگار شده بود و مردم اندک آبی را که از منابع مختلف به دست می‌‌آوردند، هم در حوزه کشاورزی، هم شرب و هم تا حدی در بخش صنعت مورد استفاده قرار می‌دادند.
از دهه ۷۰ که منابع آب زیرزمینی یکی‌یکی محدود شدند یا کیفیت آنها تحت تاثیر قرار گرفت، فکر انتقال آب به یزد از سایر شهرها قوت گرفت و این اتفاق افتاد و مردم یزد از آبی با کیفیت خوب از سرچشمه‌های کوهرنگ بهره‌مند شدند.
گرچه این آب به گفته مسئولان هرگز در حوزه صنعت استفاده نشد یا با درصد بسیار کمی در این بخش مورد استفاده قرار گرفت، اما این انتقال سبب شد تا منابع داخلی آب استان یزد هر چند با کیفیت پایین، در صنایع مورد استفاده قرار گیرد و سفره‌های آب زیرزمینی هر روز پایین و پایین‌تر رود.
صنایع فولادی منابع آب زیرزمینی را می‌بلعند
این روند تا حدی ادامه یافت که صنایع پرآبخواه نظیر صنایع فولادی در یزد مستقر شدند و شروع به بلعیدن آب در استان خشک و کویری یزد کردند.
اکنون اگر چه یزد در زمره شش استان صنعتی کشور قرار گرفته و به قطب فولاد کشور تبدیل شده اما در کنار آن با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کند که هم به لحاظ زیست محیطی و به لحاظ منابع آب زیرزمینی، آینده روشنی ندارد و بسیاری از کارشناسان و کویرشناسان، آن را نگران‌کننده می‌خوانند.
یکی از کارشناسان و صاحب‌نظران بزرگ در این زمینه، پرویز کردوانی، پدر کویرشناسی ایران است که در مورد انتقال آب به یزد مسائل مختلفی را هم از طریق رسانه ملی و هم در همایش‌های تخصصی در دانشگاه یزد و سایر مراکز آموزش عالی مطرح کرده است.
کردوانی در گفتگو با مهر در این زمینه می‌گوید: تجربه در دهه‌های اخیر ثابت کرده که آب به هر کجا رفته، آنجا را تشنه‌تر کرده و در عوض هر کجا آب صادر کرده، نابود یا دچار مشکلات و بحران‌های جدی شده است.
کردوانی نخستین پیامد انتقال آب را تخلیه روستاها و نابود شدن کشاورزی دانست و اظهار داشت: آب‌های انتقال داده شده از شهری به شهر دیگر به کشاورزی اختصاص نیافت و توزیع عادلانه صورت نگرفت بلکه در اغلب شهرهایی که آب به آنها انتقال داده شده، آب در حوزه شهری و شرب توزیع شد و از آنجا که بخش قابل توجهی از منابع داخلی آب استان نیز صرف صنعت شد، کشاورزی در عمل نابود شد و با رونق گرفتن صنعت، مردم روستاها به شهر آمدند و اغلب به کار در صنایع مشغول شدند.
ارتباط انتقال آب با خالی شدن ۸۵ درصد روستاهای یزد از سکنه
وی بیان کرد: این اتفاق سبب شد تا اکنون ۸۵ درصد روستاها به ویژه در استان‌هایی نظیر یزد و کرمان خالی از سکنه شوند و کشاورزی به عنوان یکی از ارکان توسعه پایدار، در عمل به سمت نابودی رفت.
پدر کویرشناسی ایران عنوان کرد: در عوض صنایع هم سهمی هر چند به گفته مسئولان ناچیز از آب‌های انتقالی دارند، هم آب رودها را گرفتند، هم منابع آب زیرزمینی را استفاده می‌کنند و هم از پساب تصفیه‌خانه‌ها استفاده می‌کنند و هر روز عظیم و عظیم‌تر می‌شوند.
کردوانی خاطرنشان کرد: اکنون در بسیاری از مناطق به اشتباه خود پی برده‌اند اما نه می‌توانند آب را به دشت‌ها و سفره‌های زیرزمینی بازگردانند و نه می‌توانند کارخانه‌هایی که برای آنها میلیاردها تومان هزینه کرده‌اند را تعطیل کنند.
وی تصریح کرد: در همه کشورها، صنایع به ویژه صنایع فولادی و آبخواه در کنار آب‌ها تاسیس می‌شوند در حالی که در کشور ما برعکس عمل شده و صنایع در استان‌های خشک و کویری مانند یزد، کرمان و کاشان مستقر شده‌اند.
کردوانی اظهار داشت: اگر حیات آینده این مناطق برای مسئولان مهم است، باید صنایع آبخواهی که میلیاردها تومان برای آنها هزینه شده را به سمت سایر کاربری‌ها هدایت کنند تا هم سرمایه‌گذار متضرر نشود و هم کم‌آبی در این استان‌ها هر روز بحرانی‌تر نشود. در حالی که مسئولان استان یزد همواره از انتقال آب از خلیج‌فارس سخن می‌گویند و به نظر می‌رسد این اقدام، تنها راهکار نجات استان یزد از بحران آب باشد، کارشناسان از جمله پدر کویرشناسی ایران، این موضوع را امری تخیلی می‌داند
در حالی که مسئولان استان یزد همواره از انتقال آب از خلیج‌فارس سخن می‌گویند و به نظر می‌رسد این اقدام، تنها راهکار نجات استان یزد از بحران آب باشد، کارشناسان از جمله پدر کویرشناسی ایران، این موضوع را امری تخیلی می‌داند.
وی در این زمینه اظهار داشت: انتقال آب از خلیج‌فارس برای استان‌های یزد و کرمان بسیار هزینه‌بر است و در ظاهر پول آن را صنایع می‌دهند اما سوختی که صرف شیرین کردن آب می‌شود، در جایی دیده نشده و آثار مخرب زیست‌محیطی این اقدام نیز مورد توجه قرار نگرفته است.
کردوانی ادامه داد: این حجم بالای نمک که از شیرین کردن آب به دست می‌آید، هر کجا رها شود، محیط زیست منطقه را با خطر جدی مواجه می‌کند ضمن اینکه پمپاژ کردن آب سبب ورود آبزیان به داخل لوله‌های انتقال و مرگ آنها می‌شود.
وی با ابراز نارضایتی از اینکه برای این طرح‌ها فکر نمی‌شود و همه ابعاد کار در کنار یکدیگر دیده نمی‌شود، عنوان کرد: مسئولان خواه بپذیرند خواه نپذیرند، بدانید که تجربه انتقال آب تجربه موفقی نبوده ضمن اینکه اصلا دیگر آبی برای انتقال وجود ندارد.
انتقال فقط باید برای آب شرب آن هم به صورت بسته‌بندی انجام شود
کردوانی اظهار امیدواری کرد: اگر قرار است انتقال آبی صورت گیرد، فقط باید برای شرب باشد نه توسعه دادن شهرها و صنایع و آب شرب نیز باید به صورت بسته‌بندی انتقال یاد نه با لوله‌‌گذاری و سایر اقدامات.
در شرایطی که برخی مسئولان استان یزد تنها به توسعه صنعتی استان یزد فکر می‌کنند، اینطور که پیداست، کارشناسان امر به زوایای پیدا و پنهان دیگر توسعه اندیشیده‌اند و می‌دانند که پیش‌‌زمینه این توسعه، انتقال آب است و انتقال آب حیات استان‌ها را در زمینه‌های مختلف از جمله کشاورزی با خطر مواجه می‌کند.
در حالی که این امر به دغدغه کارشناسان تبدیل شده، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان یزد، توسعه صنایع فولادی را افتخاری بزرگ برای یزد می‌داند.
محمدرضا علمدار یزدی در گفتگو با مهر اظهار داشت: یزد خوراک ۵۰ درصد صنایع فولادی کشور را تامین می‌کند و اگر این خوراک تامین نشود، اتفاق بدی در صنعت فولاد کشور رخ خواهد داد. در افق ۱۴۰۴ باید رتبه ۱۴ تولید فولاد کشور را به رتبه هفت برسانیم که این اتفاق در استان یزد در حال وقوع است بنابراین نمی‌توان صنعتی شدن یزد را نپذیرفت.
وی افزود: در افق ۱۴۰۴ باید رتبه ۱۴ تولید فولاد کشور را به رتبه هفت برسانیم که این اتفاق در استان یزد در حال وقوع است بنابراین نمی‌توان صنعتی شدن یزد را نپذیرفت.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان یزد تصریح کرد: توسعه صنعتی یزد نباید به خاطر ملاحظات زیست‌محیطی و بحث آب متوقف شود بلکه باید برای آن راهکار اندیشیده شود ضمن اینکه صنایع هم هزینه‌های آبرسانی را تامین می‌کنند و هم خود ملاحظات زیست محیطی دارند.
در شرایطی که دیدگاه مسئولان استان در رده‌های مختلف با دیدگاه‌های کارشناسان و متخصصان امر متفاوت است، مردم در بیم و امید آینده یزد به سر می‌برند، از یک‌سو خطرات زیست‌محیطی و سلامت توسعه صنایع به ویژه صنایع فولادی و از سوی دیگر، بحرانی آبی که صنایع به شکل مستقیم و غیرمستقیم به آن دامن می‌زنند، مردم را نگران کرده است.