برخی از معادن استان همدان غیرفعال شده‌اند و دلایلی از جمله همجواری با روستاها، بدهی بانکی، اختلاف با شرکا، نداشتن توجیه اقتصادی و مشکلات بهره‌برداری؛ متهمان پرونده غیرفعال شدن این معادن هستند.
به گزارش تبناک همدان؛ برخی از معادن دیگر نیز در این استان با اداره منابع طبیعی به مشکل برخورده‌اند. این در حالی است که با پیگیری مشکلات محلی این معادن از سوی دادستانی استان همدان، این مشکلات در برخی از معادن غیرفعال رفع شده است. آمارهای متعددی از تعداد واحدهای معدنی غیرفعال در استان همدان به گوش می‌رسد، برخی می‌گویند ۱۸۰ معدن غیرفعال در این استان وجود دارد اما حمیدرضا متین، رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان معتقد است که تنها ۷۳ معدن از ۲۷۸ معدن استان همدان غیرفعال است.
دوری راه، مشکل نخست
محمد خاکی، معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان به صمت می‌گوید: وضعیت بازار محصولات استخراج‌شده از معادن آشفته شده و تقاضا کم است. به همین دلیل برخی معادن استان همدان تعطیل شده‌اند. بیشتر معادن غیرفعال استان همدان؛ معادن مصالح ساختمانی مانند شن و ماسه یا سنگ‌های تزئینی مانند گرانیت و مرمریت هستند. او درباره فروش این مصالح به بازارهای اطراف استان عنوان می‌کند: مصالح ساختمانی مانند شن و ماسه در شهرستان‌های دورتر قرار دارد و هزینه بالای حمل‌ونقل اجازه نمی‌دهد که شن و ماسه از یک استان به استانی دیگر حمل و فروخته شود.
در بحث‌هایی مثل سنگ‌های ساختمانی و مصالح ساختمانی هم مسافت تاثیر دارد. بهبود حمل‌ونقل جاده‌ای از مسائل مهمی است که باید در نظر گرفته شود. خاکی اظهار می‌کند: افزایش صنایع تبدیلی در استان همدان به طور حتم می‌تواند در احیای معادن غیرفعال موثر واقع شود. خام‌فروشی، بخشی از قضیه بوده و تبدیل ماده معدنی به موادی که در صنعت یا فعالیت‌های عمرانی استفاده می‌شوند نیز بعد دیگری از بازار محصولات معدنی را تشکیل می‌دهد که می‌تواند روی میزان درآمد و افزایش ارزش افزوده معدن موثر باشد. اگر مواد معدنی به صورت خام فروخته نشود در روند فروش محصولات معدنی تاثیر می‌گذارد. او می‌افزاید: سرمایه‌گذاران رغبت کمتری نسبت به استخراج و سرمایه‌گذاری سنگ‌های سخت نشان می‌دهند که این امر به علت قیمت‌های بالای حامل‌های انرژی و هزینه‌های استخراج در کارخانه‌های فرآوری است. بیشتر فعالان حوزه معدن به استخراج و سرمایه‌گذاری روی سنگ‌های نرم می‌پردازند زیرا هزینه‌های ساب و برش سنگ‌های نرم به مراتب کمتر است. درحال‌حاضر اقبال بر سنگ‌های نرم است. قیمت‌ها اگر متعادل شود، وضعیت بازار سنگ‌های گرانیتی نیز بهتر می‌شود.
خاکی درباره حمل‌ونقل مواد معدنی عنوان می‌کند: هزینه‌های حمل‌ونقل‌های هوایی بسیار زیاد است. حمل‌ونقل مناسب برای مواد معدنی، حمل‌ونقل ریلی است. با سرمایه‌گذاری و افتتاح حمل‌ونقل ریلی در استان همدان حمل‌ونقل مواد معدنی به‌ویژه سنگ‌های تزئینی بسیار آسان‌تر می‌شود. تمام ارگان‌ها طبق قانون باید در طرح‌های خود معادن را در قسمتی از برنامه‌های خود بگذارند. معدن‌کاری و تولید مواد معدنی زیرساخت‌های خاص خود را لازم دارد. حمل‌ونقل مواد معدنی با توجه به تناژ بالای این مواد باید در جاده‌هایی انجام شود که تحمل بار تریلی‌ها را داشته باشند. وضعیت جاده‌ای باید به گونه‌ای طراحی شود تا بتواند ترافیک حمل‌ونقل مواد معدنی را تحمل کرده و عمر جاده به سرعت رو به کاهش نرود.
ورود دادستان
حمیدرضا متین، رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان به صمت می‌گوید: حدود ۷۳ معدن از ۲۷۸ معدن استان همدان غیرفعال هستند. حدود ۲۹ معدن دچار مشکلات محلی شده‌اند زیرا همجوار روستاها هستند و روستاییان با فعالیت روی این معادن به مخالفت پرداخته‌اند. ۱۱ معدن نیز مشکل بدهی بانکی دارند. ۸ معدن دیگر دچار اختلاف شرکا شده‌اند. بقیه نیز به دلیل پایان یافتن ذخیره معدنی، کم بودن توجیه اقتصادی و مشکلات بهره‌برداری غیرفعال شده‌اند.
او می‌افزاید: در زمینه مشکلات محلی با دادگستری استان جلسه‌ای برگزار کرده و شعبه‌ای ویژه برای این امر در نظر گرفته شده است. از ۳۳ معدن که دچار مشکلات محلی شده بودند مشکل ۴ معدن رفع شده است.
دادستان استان به طور ویژه دادگاهی برای رفع این مشکلات در نظر گرفته است. دادستانی از بهره‌بردار حمایت و به احیای این واحدها کمک کرده است. اکنون نیز پرونده معدن غیرفعال شده به دلیل مشکلات محلی در شعبه ۱۰۶ دادگستری در دست بررسی بوده و این شعبه در حال بررسی این مشکلات است. مشکل ۲ پرونده از این ۴ پرونده به طور حتم تا تیر ماه ۹۴ رفع می‌شود اما وضعیت ۲ پرونده دیگر در شرایط نامشخصی است. متین خاطرنشان می‌کند: همچنین پرونده‌های جدیدی برای رفع مشکلات محلی دیگر واحدهای معدنی تشکیل داده و پیگیر احیای معادن غیرفعال هستیم. مگر اینکه مشکلات محلی تبعات بسیاری در پی داشته باشد. تعامل خوبی نیز با فرمانداران شهرستان‌ها داریم و آنها نیز برای از سرگیری فعالیت معادن غیرفعال به کمک ما آمده‌اند.
او می‌افزاید: حدود ۱۱ واحد معدنی نیز با منابع طبیعی مشکل داشته که مشکلات دو معدن رفع شده است. جلسات مکرری با حضور معاون عمرانی استانداری برگزار شده که این جلسات به احیای این معادن کمک می‌کند. پیش از بهره‌برداری از منابع معدنی محدوده‌ای در حدود ۴۰ هکتار تعریف می‌شود، یک قطعه از آن به عنوان سینه کار با مساحت ۲ الی۳هکتار انتخاب می‌شود. بهره‌بردار ممکن است پس از بررسی آن ۲ هکتار متوجه شود که میزان منابع معدنی آن کم است و باطله برداری آن بسیار بیش از مواد معدنی است.
در آن صورت به دلیل نداشتن توجیه کافی در محدوده ۴۰ هکتار مشخص شده دوباره سینه کار باز می‌کند. در قانون سازمان صنعت، معدن و تجارت این امر مشکلی ندارد اما در قانون منابع طبیعی باید پایان کار سینه قبلی ارائه شود و سپس به سراغ سینه کار بعدی بروند. درحال‌حاضر ۴ معدن چنین مشکلی دارند. ۳ معدن نیز با منابع طبیعی مشکل «منطقه قرمز منابع طبیعی» دارند. منطقه قرمز یعنی منطقه‌ای که زیستگاه تشخیص داده شده است.
متین خاطر نشان می‌کند: از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان به منابع طبیعی اعتراض کردیم که پیش از بهره‌برداری از منابع طبیعی استعلام گرفته شده و منابع طبیعی اعلام نکرد که این منطقه بهره‌برداری معدنی زیستگاه جانوری یا گیاهی بوده و این مورد باید در زمان استعلام اعلام شود نه اینکه متقاضی متقبل هزینه شود و سپس گفته شود که این منطقه زیستگاهی است. به گفته متین مشکل یک معدن از این ۳ معدن ممکن است رفع شود اما وضعیت معادن دیگر هنوز نامشخص است. او ادامه می‌دهد: ۵ واحد معدنی دیگر نیز دچار مشکل غیر قابل حل شده‌اند. به دلیل تخریب‌های معادن که وجهه منطقه‌ای را عوض کرده است، روستاییان به منابع طبیعی شکایت کردند. ماهانه حداقل یک جلسه برای رفع مشکلات حوزه معادن برگزار می‌کنیم و امیدواریم با پیگیری‌های ما مشکلات تمام معادن غیرفعال رفع شوند.
حال باید دید کی مشکلات پیاپی از سد راه معادن استان برداشته می شود و نتایج این جلسات سودی خواهد داشت.
