این درد بزرگ به اندازه‌ای است که بارش‌های چشمگیر اخیر نیز نتوانست مرهمی توانگر بر این زخم‌های کهنه باشد.
با وجود بارندگی‌های مطلوب در سال جاری و بارش برف در زمستان گذشته همچنان وضعیت آب‌های زیرزمینی استان همدان در حالت بحرانی قرار دارد که صرفه‌جویی در بخش کشاورزی از مهمترین راهکارهای برون‌رفت از این بحران است.
به گزارش فارس، افرادی که این روزها با استان همدان از نزدیک آشنایی ندارند هرگز گمان نخواهند کرد که این سرزمین سرسبز درد بزرگی به نام کمبود آب دارد.
این درد بزرگ به اندازه‌ای است که بارش‌های چشمگیر اخیر نیز نتوانست مرهمی توانگر بر این زخم‌های کهنه باشد.
شاید برخی گمان برند که بارش خوبی که در سال آبی جاری رخ داد توانسته باشد بر مشکلات آبی استان فائق آید، اما این زخم، عمیق‌تر از آن است که با یک سال بارندگی مطلوب بتواند جوش بخورد؛ پس همچنان صرفه‌جویی و مصرف بهینه آب به ویژه در بخش کشاورزی باید نظر قرار گیرد.
*کاهش سطح منابع زیر زمینی جبران نشده است
معاون حفاظت از منابع آبی شرکت آب‌منطقه‌ای استان همدان با بیان اینکه آسیبی که به منابع آبی زیرزمینی استان وارد شده، قابل جبران نیست، اظهار کرد: بارندگی سال جاری و ذخیره برفی که در زمستان سال گذشته ایجاد شد، باعث ذخیره آب مناسبی در سدهای استان شد، اما در مجموع وضعیت آب زیرزمینی ما با مشکل مواجه است.
منصور ستوده افزود: میلیون‌ها سال زمان صرف شده است تا آب در زمین ذخیره شود، اما در طول 40 تا 50 سال گذشته به دلیل رشد تکنولوژی و امکان حفاری چاه‌های عمیق و افزایش مصرف، به این منابع فشار وارد شده و بر اثر برداشت‌های بی‌رویه با کاهش روز افزون سطح آن در زیر زمین مواجه هستیم.
وی با بیان اینکه سالانه با کاهش یک متری سطح منابع زیرزمینی مواجه بودیم، تصریح کرد: در حال حاضر می‌توان با تدبیر و انجام اقداماتی این روند تخریبی را کاهش داد و یا حتی به یک نقطه ثابت رساند و در صورت همکاری بین بخش‌های مختلف سطح آب افزایش یابد اما به مقدار اولیه باز نخواهد گشت.
معاون شرکت آب‌منطقه‌ای همدان ادامه داد: طرح احیا که توسط وزارت نیرو تعریف شده، قرار است طی 20 سال سطح آب زیرزمینی را افزایش دهد و به مقدار اولیه نزدیک کند.
این روزها اقداماتی چون انسداد چاه‌های غیر مجاز، تغذیه مصنوعی و نصب کنتورهای هوشمند بر چاه‌های آب برای جلوگیری از کاهش بیشتر سطح آب‌های زیرزمینی در حال انجام است.
اما همانطور که همه مسئولان بارها به آن اشاره کردند، مصرف بی‌رویه آب در بخش کشاورزی یکی از مهمترین علل کاهش سطح آب‌های زیرزمینی است.
چالشی که کارشناسان، تغییر الگوی کشت و روی آوردن به کشت محصولات کم آب‌بر را چاره کار دانستند.
استراتژی بلندمدت کشاورزی در همدان تدوین می‌شود
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار همدان که سابقه بسیاری در حوزه آب در وزارت نیرو دارد، نیز در گفت‌و‌گو با فارس اظهار کرد: هر مقدار که با افزایش بارندگی مواجه شویم، اما فرهنگ مصرف بهینه آب وجود نداشته باشد و صرفه‌جویی در بخش کشاورزی محقق نشود باز هم با کمبود آب مواجه خواهیم بود.
محمودرضا عراقی با بیان اینکه در استان بیش از الگوی مصرف، آب استفاده می‌شود، افزود: هنوز کشت‌های پرآب‌بری در استان وجود دارد که باید بتوانیم آن را تغییر دهیم و به سمت اقتصادی‌تر کردن و کاهش مصرف آب رو آوریم.
وی با تأکید بر اینکه راهکار برون‌رفت از مشکل کم‌آبی، تأمین آب نیست، تصریح کرد: راهکار اصلی حل مشکلات کم‌آبی، استفاده صحیح و مناسب از آب است.
معاون عمرانی استاندار همدان با بیان اینکه همواره باید بر مصرف بهینه آب تمرکز کنیم، ادامه داد: باید بتوانیم مصرف آب را با توجه به منابع موجود وقف دهیم.
وی با بیان اینکه در صورت عدم افزایش ارتفاع سد اکباتان در سال‌های گذشته به دلیل خشکسالی روزانه با 10 ساعت قطعی آب مواجه می‌شدیم، خاطرنشان کرد: چون در ابتدا سد اکباتان تنها توانایی ذخیره 6 میلیون متر مکعب آب را داشت، بنابراین تنها برای مصرف چند صباحی کافی بود.
عراقی با بیان اینکه در سال‌های گذشته مصرف آب در تابستان سر به سر بوده است، گفت: در سال 78 سد اکباتان خشک شد، به همین دلیل سد را از مدار تأمین آب خارج و آب مورد نیاز را از چاه‌ها تأمین کردیم.
وی با بیان اینکه شرکت سازنده سد در ابتدا افزایش ارتفاع سد را پیش‌بینی اما از آن گذرا عبور کرده بود، اظهار کرد: پس از آن با اقدامات انجام شده در حال حاضر سد اکباتان به صورت مفید 36 میلیون متر مکعب آب ذخیره می‌کند.
معاون عمرانی استاندار همدان در خصوص کشاورزی و مصرف بی‌رویه آب در استان، افزود: از آنجا که کشاورزی زندگی مردم استان را تأمین می‌کند و سالیان درازی است که همراه استان همدان است، نمی‌توان در مدت کوتاهی آن را تغییر داد.
وی تصریح کرد: باید تسهیلات لازم و انگیزه کافی در راستای تغییر الگوی کشت و روی آوردن به کشت محصولات کم‌آب‌بر در مردم ایجاد شود تا آنان با انتخاب خود در این حوزه گام بردارند.
عراقی با بیان اینکه نباید کاشت هندوانه و سایر محصولات آب‌بر صرفه اقتصادی داشته باشد، ادامه داد: در صورتی که افراد به کشت این نوع محصولات اقدام کردند از امکانات و خدمات یارانه‌ای محروم شوند و به صورتی عادی مخارج را تأمین کنند.
وی خاطرنشان کرد: باید هدفمندی یارانه‌ها در بخش کشاورزی خود را نشان دهد و فرهنگ مردم بر این اساس تغییر کند.
معاون عمرانی استاندار همدان با بیان اینکه رویکرد تغییر فرهنگ در حوزه کشت محصولات کشاورزی در حال رخ دادن است، گفت: در حال حاضر بر اساس قانون ماده 11 تشکیل جهاد کشاورزی، دو جلسه با حضور دستگاه‌های مختلف آب و برق برای تدوین استراتژی کشاورزی استان همدان تشکیل شده است و همچنان ادامه دارد.
وی با بیان اینکه در این استراتژی، میزان کشت هر یک از محصولات کشاورزی در استان مشخص خواهد شد، اظهار کرد: تاکنون بخش کشاورزی در استان بی‌برنامه نبوده است اما برخی از آنان قابلیت اجرایی نداشته و امروز بر اساس تجربه‌های به دست آمده برنامه‌هایی در حال تدوین است.
در پایان باید متذکر شد از آنجا که 90 درصد آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، با صرفه‌جویی در این بخش می‌توان بر بسیاری از مشکلات به ویژه در بخش شرب و صنعت فائق آمد.
