توسعه توریسم زیارت راه حلی برای نجات سقوط تراز گردشگری

به گزارش تابناک خراسان رضوی در این گزارش آمده است: «در حوزه گردشگری ورودی، در سال 2012، تعداد گردشگران ورودی 3 میلیون و 834هزار نفر و درآمد حاصل از جذب این گردشگران 1 میلیارد و 114 میلیون دلار آمریکا بوده است. ناگفته نماند که بالاترین سهم از ورودی ها به مناطق خاورمیانه و اروپا تعلق دارد. مخارج گردشگران خروجی بالغ بر 7 میلیارد و 517 میلیون دلار بوده است. با توجه به بیشتر بودن هزینه کرد گردشگران خروجی، تراز گردشگری ایران منفی و بالغ بر 6میلیارد و 403میلیون دلار است...»

در این شرایط ظرفیت های گردشگری در ایران و سرمایه گزاری روی آنان بیش از پیش اهمیت پیدا می کند. ایران به دلیل برخورداری از موقعیت مناسب درخصوص توریسم مذهبی، وجود بارگاه منور رضوی و شهر مشهد به عنوان دومین کلانشهر مذهبی جهان باید روی این حوزه از گردشگری برنامه ریزی بیشتر و سرمایه گذاری های شایسته تری داشته باشد.

تسهیل ورود زائران خارجی به مشهد

به نظر می رسد هم اکنون این ظرفیت وجود دارد که در حوزه گردشگری اسلامی برنامه های بیشتری برای تسهیل سفر مسلمانان و شیعیان به مشهد اتفاق بیفتد تا با اقداماتی نظیر برداشتن لزوم دریافت ویزا برای زائران خارجی و مسلمانان شاهد رشد تعداد این سفرهای زیارتی به شهر مشهد باشیم.

طبق آخرین آمارها حدود 3 میلیون زائر خارجی به صورت سالانه به شهر مقدس مشهد سفر می کنند که در برابر جمعیت حدود 30 میلیونی زائران این شهر حدود 10 درصد کل زائران بارگاه منور رضوی را شامل می شود. عموما سفرهای زائران خارجی به صورت گروهی به این شهر انجام می شود. همین نکته نشان می دهد یکی از راه های افزایش تعداد زائران خارجی تسهیل امور گروه های زیارتی و ارائه تسهیلات بیشتر به زائرانی است که با الگوی زیارت گروهی به مشهد سفر می کنند.

برنامه ریزی جامع برای بهبود خدمات و افزایش انگیزه های سفر

همان طور که پیش از این نیز درباره آن صحبت شده بود باید هریک از اقداماتی که در حوزه زائر پذیری انجام می شود نسبت تعریف شده ای با یک نقشه جامع برای مدیریت زیارت داشته باشد. تقویت زیرساخت های حمل و نقلی، اسکان و ارائه خدمات سفر همه باید در این نقشه تعریف شده و برنامه ریزی دقیقی برای رشد تعداد زائر انجام شود. نداشتن برنامه ای دقیق ما را همیشه غافلگیر خواهد کرد و گزارش های ارزیابی تراز های ناموفقی را در این باره نشان خواهد داد.

این مطالبه بیش از پیش متوجه کارگروه زیارت و معاونت تازه پا گرفته زیارت در استانداری خراسان رضوی است. نباید از یاد برد که فرصت آزمون و خطا در حوزه گردشگری برای مسئولان وجود ندارد و هر بار خطا می تواند عواقب جبران ناپذیری در حوزه افکار عمومی برای سفر به این شهر را داشته باشد.

کنترل آسیب ها و سلامت فرهنگی سفرها

البته از آن جا که ورود زائران خارجی می تواند با توجه به اختلافات فرهنگی و مقاصد مختلفی که در انگیزه های چنین سفرهایی وجود دارد باید «نظارت» برای تامین کیفیت چنین سفرهایی در عین حفظ سلامت فرهنگی آنان مورد نظر مسئولان باشد. خبرها و گزارش های برخی رسانه ها درباره اتفاقاتی که زیر پوست شهر مشهد در حال رخ دادن است لزوم نظارت بر این حوزه را تشدید می کنند. نباید فضا برای برخی فرصت طلبی ها فراهم شود و به چهره این شهر زیارتی آسیب وارد کند.

به هر حال آن چه مسلم است اینکه مشهد با فرصت هایی که در پیش رو دارد همچون پایتخت فرهنگی جهان اسلام یدر سال 2017 می تواند برای جذب توریست زیارتی گام های بلندی بردارد و به ارتقای تراز گردشگری در کشور کمک کند اگر مسئولان مشهدی و استانی این رویکرد را در برنامه ریزی ها لحاظ کنند.

سید ناصر نعمتی