ریزگردهای دانه درشت؛زیرپوست شهر

از جمله شهرهایی که در سال های اخیر کارشناسان بسیاری از مشکلات محیط زیستی آن پرده برداشته اند و هشدار شرایط ناگوارتر از زمان حاضر را به گوش مردم و مسئولان بارها رسانده اند، اصفهان است. شهری که گسترش صنایع و فرسئدگی خودروها و از سویی دیگر حمل و نقل عمومی ناقص آن، نام این شهر را در لیست شهرهای آلاینده کشور برد به گونه ای که در بسیاری از فصول سال اصفهان بعد از پایتخت دومین شهر آلوده کشور نام برده می شود.

اما قصه شهر گنبدهای فیروزه ای در غبار خاکستری، به همین جا ختم نمیشود و خشک شدن زاینده رود اصفهان در ده سال گذشته و باز نشدن پای آب به تالاب گاوخونی، خطر تبدیل شدن تالاب به کانون ریزگرد و گرد و غبار در اصفهان را بیشتر از گذشته به رخ کشید.

احمد خاتون آبادی، عضو کمیته آب اتاق بازرگانی اصفهان، در این مورد اظهار داشت: حق‌آبه تالاب، حق‌آبه زیست محیطی بوده که برای حفظ زیست‌بوم‌های تالاب که تأثیر مستقیم برآلودگی هوا، تنوع زیستی، گرفتن گرد و غبار را داشته، به شمار می‌رفته و کمترین میزان آن بنا به محاسبه وزارت نیرو ۱۷۶ میلیون متر مکعب بوده و این حق‌آبه جدای از حق‌آبه طوماری و تاریخی کشاورزان شرق اصفهان باید به این تالاب برسد.

حالا که به دلایل جغرافیایی و گاهی نیز بدسلیقگی های وزارت نیرو حق تالاب گاوخونی آب شده است و این تالاب برخلاف کنوانسیون رامسر که ایران نیز متعهد به اجرای آن شده و همواره باید تالاب ها در کشور مورد حفاظت زیست محیطی قرار گیرند، چندسالی است که روزگار را با خشکی و تنگ نظری می گذراند، دودش به چشم مردم اصفهان رفته و خواهد رفت.

ریزگردها در ایام گرم سال و به ویژه در تابستان که جابجایی هوا و وزش باد کمتر میشود، میهمان ناخوانده اصفهانی است، پدیده ای که چندان جدی گرفته نمیشود و مردم نیز همچون دیگر روزهای سال فارغ از سلامت تنفس خود و بدون هشدار مسئولان هیچ نکته پزشکی و مراقبتی را برای ایمنی در برابر این ریزگردها رعایت نمیکنند.

از همین روی می توان شرایط اصفهان در چنین روزهایی را به مراتب بدتر از شرایط کنونی خوزستان متصور شد چراکه در حداقل ترین شرایط ممکن، امکان لاپوشانی و عدم صحبت از وضعیت این استان در بین مردم و به ویژه مسئولان وجود ندارد اما در روزهایی که اصفهان درگیر ریزگردها می شود و نفس کشیدن در شهر برای مردم سخت می شود و آمار بیماری های تنفسی و قلبی و مراجعات اورژانسی بالا می گیرد، حتی کمترین هشدار از طرف مدیران اصفهانی برای ایجاد فضای شفاف اطلاع رسانی صورت نمی گیرد و با این فرضیه که اوضاع به مرز هشدار و بحران نرسیده مسئولان سکوت را بر سخن ترجیح می دهند.

مشاور اجتماعی استاندار اصفهان در همین زمینه گفت: انتشار ریزگردها از خطرات غیر قابل انکاری است که با ادامه وضعیت فعلی گریبان گیر شهرها خواهد شد.

حدود سه سال پیش نیز مدیرکل وقت محیط زیست استان اصفهان ، از تولد کانون ریزگردها و گرد و غبار در تالاب گاوخونی خبر داد و از انتشار این ریزگردها اعلام خطر کرد.

حتی فراتر از خطر ریزگردها و غبار برای اصفهان، چاله های سمی است که بر اثر عدم کشت در زمین های کشاورزی در این استان ایجاد شده و بنا بر گفته پروفسورکردوانی، پدر علم کویرشناسی ایران این چاله های سمی که حاوی گوگرد هستند با وزش باد می توانند برای اصفهان بسیار خطرناک باشند.

خطری که اگر به عمق فاجعه آن بدون هرگونه حاشیه پردازی ژورنالیستی و نگاه جناحی پرداخته شود، علت بسیاری از بیماری های لاعلاج در استان اصفهان را آشکار خواهد کرد.

استاندار اصفهان اجرای طرح 9 ماده ای احیای حوضه آبریز زاینده رود را یک طرح جامع نگر در تمام حوزه های مرتبط می داند چراکه وی معتقد است تنها با اجرای این طرح حق آبه تالاب گاوخونی ایفا و در نتیجه آن بسیاری از حطرات زیست محیطی اصفهان برطرف و یا تقلیل خواهد یافت. امری که باید دید در شورای عالی آب با آن چگونه برخورد خواهد شد و آیا اصفهان می تواند از میان پرونده احیای زاینده رود و حق آبه های آن، هوای پاک را نیز به ریه های اصفهانی ها بکشاند.