به گزارش تابناک قم، آب نقطه عطف و حیاتی تمام فعالیت‌های اقتصادی، صنعتی، کشاورزی، گردشگری و امورات مربوط به زندگی انسان و مخلوقات دیگر این کره خاکی است، قوام و بالندگی تمام فعالیت‌های انسان در عرصه‌های مختلف منوط به وجود آب و تأمین نیاز از این ماده حیاتی است.
به همان میزان که وجود آب برای زندگی انسان در کره زمین لازم بوده کم‌آبی و خشکسالی نیز می‌تواند مانع از ادامه روند عادی زندگی بشر شده و روال پیشرفت و توسعه حیات اجتماعی را دچار رخنه و تزلزل نماید.
بدون شک در کنار مشکلات و معضلات فراوان موجود در کشور، بزرگ‌ترین چالش پیش رو مسئله آب و خشکسالی‌های بی‌سابقه بوده‌ای بوده که امروزه اثرات نگران‌کننده خود را در خشک شدن رودخانه‌ها و دریاچه‌ها، ته کشیدن آب‌های زیرزمینی و رسیدن عمق چاه‌ها به صد‌ها متر در اعماق زمین، گرم‌تر شدن نسبی هوا، تبخیر شدید آب‌های سطحی، ایجاد پدیده آزاردهنده گردوخاک و ریز گرد و غیره است که دیگر نمی‌توان عدم وجود خارجی هیچ‌یک از این پدیده‌های نوظهور را تکذیب یا نادیده گرفت.
در کنار خشکسالی‌های گسترده و سراسری موجود در کشور طبیعتاً مناطق خشک و نیمه‌خشک بیش از نقاط دیگر تحت تأثیر اثرات و نتایج حاصل از خشکسالی قرارگرفته و ممکن است در اثر بی‌اطلاعی یا عدم فهم درست از ضوابط و شرایط کم‌آبی صدمات و خسارت‌های جبران‌ناپذیری را تجربه کنند.
استان قم با توجه به‌قرار گرفتن در اقلیم خشک و کم آب کشور بیش از گذشته خطرات ناشی از نزدیکی این مهمان نامبارک را احساس کرده و بیش از روزگاران گذشته بار سنگین این چالش خانمان‌برانداز را به دوش می‌کشد.
کاهش 50 درصدی آب ذخیره‌شده در پشت سدهای کشور
معاون عمرانی استانداری در گفت‌وگو با تسنیم با هشدار نسبت به کاهش آب ذخیره‌شده در پشت سدهای استان تأکید می‌کند: متأسفانه آب پشت سدهای کشور و ازجمله استان با کاهشی 50 درصدی نسبت به سال‌های گذشته روبه‌رو شده است، اگر روند خشکسالی در استان قم در دو سال آینده نیز با همین شیب ادامه پیدا کند و اصلاحی در الگوی مصرف ایجاد نشود قطعاً استان قم نیز وارد بحران آب به‌صورت جدی می‌شود.
محسن بهشتی ادامه می‌دهد: استان قم در منطقه خشک و نیمه‌خشک کشور واقع‌شده و همواره در تأمین آب با مشکلات ویژه‌ای روبه‌رو بوده است، اما تجربه این میزان خشکسالی و کاهش بارندگی در سال‌های گذشته در استان قم اتفاق نیفتاده بود و قم این شدت از کاهش بارندگی را تجربه نکرده بود.
از دیگر مشکلات اساسی استان قم در مسئله مشکلات زیست‌محیطی عدم تخصیص حقابه 154 میلیون مترمکعبی برای مهار پدیده گردوغبار و ریز گرد در محدوده مرکزی دریاچه نمک بوده که علی‌رغم گذشت بیش از دو سال از تصویب آن هنوز جنبه عملیاتی به خود نگرفته است و چیزی نمانده تا بحران این دریاچه نمکی وضعیت بغرنج‌تری نسبت به دریاچه ارومیه به خود گیرد، چراکه خشک شدن این حوضه بزرگ نمک خیز دامن بخش عظیمی از استان‌های کشور را گرفته و کشاورزی و باغداری در این حوزه را فلج کرده زندگی اجتماعی مردم را فلج خواهد کرد. دامنه خشکسالی ابعاد مختلف زندگی مردم را درگیر کرده و فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی استان را نیز دست‌خوش تغییر و تحول کرده است.
کاهش 60 درصدی منابع آبی در استان قم
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قم نیز در گفت‌وگو با تسنیم معتقد است: میزان منابع آبی استان قم، تابع میزان بارندگی بوده و با توجه به کاهش 60 درصدی بارندگی در استان، میزان منابع آبی نیز بیش از 60 درصد کاهش پیداکرده است،حجم بارندگی در سال 96 به یک‌سوم در سال 95 کاهش پیداکرده، اما از میزان روان آب‌ها در سال 96 به حجم یک‌پنجم نسبت به سال 95 کاسته شده است.
احمد حاجی حسینی مسگر ادامه می‌دهد: درزمینهٔ منابع آب زیرزمینی در تمام مناطق کشور به‌ویژه استان قم، به دلیل برداشت اضافی از این منابع، سالیانه بین 70 سانتی‌متر تا یک متر افت تصاحب زیرزمینی وجود دارد، در شرایط کاهش ذخایر آبی وقتی از میزان مصرف آب کاسته نمی‌شود، بحران‌های آبی تشدید می‌شود.
وی ابراز کرد: میزان روان آبی که از سدها برای تأمین آب شرب مردم به استان منتقل می‌شد، در فروردین سال گذشته 18 مترمکعب در ثانیه بود که این حجم در زمان حال به 4 مترمکعب کاهش پیداکرده و نسبت به سال گذشته حدود یک‌پنجم از حجم آن کاسته شده است، حجم تولید نیروگاه‌های برق‌آبی کشور در سال 97، 50 درصد کاهش پیدا خواهد کرد، نیروگاه‌های برق‌آبی کشور در سال‌های گذشته بالغ‌بر 10 هزار مگاوات از ظرفیت برق کشور را تولید می‌کرده که امسال به دلیل مشکلات کم‌آبی صرفاً 5 هزار مگاوات توان و ظرفیت تولید برق را خواهد داشت.
قرار گرفتن سطح آب‌های زیرزمینی استان در وضعیت بحران و خشکسالی‌های بی‌سابقه در محدوده دریاچه نمک و عوارض زیست‌محیطی ناشی از آن ازجمله این اثرات نگران‌کننده است، همچنین مشکلات تأمین آب فضای سبز شهری و ممنوعیت کاشت چمن، محدودیت و ممنوعیت در آب‌نماهای شهری، اصلاح در الگوی کشت و آبیاری اراضی کشاورزی و اموری ازاین‌دست بیش از آن حاصل تدبیر مجموعه مدیریت استانی باشی تحمیل و جبر محیط براثر بی‌آبی و خشکسالی‌های ادواری بوده است.
برای ترویج صرفه‌جویی و بازچرخانی آب در استان باید ادارات دولتی در درجه نخست پیش‌قدم شوند تا از این طریق زمینه‌ها و بسترسازی‌های لازم برای همگانی شدن استفاده‌های بهینه از آب در جامعه صورت گیرد، جلوگیری از هدر رفت آب، عدم استفاده از منابع آب در موارد غیرضروری، نصب شیرآلات مدرن و کم‌مصرف و مهم‌تر از همه استفاده و بازچرخانی آب‌های خاکستری ازجمله مهم‌ترین انتظارات و مواردی بوده که باید دستگاه‌های اجرایی و خدمات رسان استان خود را ملزم به رعایت آن بدانند.
دستگاه‌های دولتی صرفه‌جویی در آب را از خودشان آغاز کنند
امام‌جمعه قم با هشدار نسبت به مصرف بی روبه در منابع آبی و خشکسالی‌های پیش روی استان بیان کرد: باید در بررسی مشکلات و چالش‌ها از جزئی‌نگری خودداری و به‌صورت کلان به مسائل نگاه شود زیرا در غیر این صورت اهداف موردنظر محقق نخواهد شد، برخی از دستگاه‌ها که به مردم تذکر می‌دهند خودشان دچار اسراف هستند که این‌گونه مسائل با توجه به امکانات روز از چشم مردم دور نیست.
آیت‌الله سید محمد سعیدی عنوان کرد: دستگاه‌های دولتی شعارهایی را که در مورد صرفه‌جویی می‌دهند را باید با عمل خود نشان دهند تا تأثیرگذاری لازم را بر روی مردم داشته باشد، باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که از آب شرب در مصارف دیگر استفاده نشود؛ همان‌طور که در برخی از کشورها آب شبکه لوله‌کشی برای شرب مناسب نیست.
طبق آمارهای رسمی مصرف آب در نخستین ماه از سال جاری بیش از 10 درصد افزایش پیداکرده این درحالی‌که بوده میانگین بارش باران در فروردین‌ماه سال 97 نسبت به مدت میانگین سال 96 بیش از 40 درصد کاهش پیداکرده است، همچنین شهروندان قمی در سال 96، 109 میلیون و 357 هزار مترمکعب آب مصرف کرده بودند که نسبت به سال قبل 95 بیش از 3 میلیون و 556 هزار مترمکعب افزایش داشته است.
جای هیچ‌گونه شک و ابهامی نیست که با توجه به کاهش قابل‌توجه نزولات آسمانی در سال 96 و ماه نخست سال 97، کاهش ملموس حجم روان آب‌های سطحی، افت سطح مستمر منابع زیرزمینی، کاهش 50 درصدی آب در پشت سدها، افزایش دما و تبخیر آب و استفاده‌های روزافزون صنعت و کشاورزی از این ماده حیاتی با ادامه روند فعلی استان قم در آینده‌ای نه‌چندان در معضل و بحران بزرگی در مسئله آب روبه‌رو خواهد شد.
کاهش 50 درصدی بارش باران در استان قم
استاندار قم به مشکل کمبود آب در استان اشاره کرد و معتقد است: مسئله کمبود آب یک مشکل اساسی است، کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی در کشور و استان قم تشکیل‌شده و باید برای جلوگیری از تنش ملی و کاهش آسیب‌های آن‌همه مدیران و مسئولان در آن شرکت کنند.
سید مهدی صادقی ادامه می‌دهد: برای مدیریت بحران کم‌آبی راهی جز تغییر نگرش و تغییر الگوهای کشت در استان وجود ندارد که با همکاری کشاورزان به بخشی از این مهم می‌توان دست پیدا کرد، بارش باران در استان قم نسبت به سال‌های گذشته 50 درصد کاهش پیداکرده است، متأسفانه تا 10 الی 15 سال آینده ما دچار بحران خشکسالی بوده و باید برای جلوگیری از تنش مسئله کم‌آبی به‌درستی مدیریت‌شده و آن را بی‌اهمیت قلمداد نکنیم.
در پایان باید اذعان کرد بحران آب و خشکسالی نزدیک‌تر از آن چیزی است که در تصور ماست، در این شرایط سخت کم‌آبی راهی جز صرفه‌جویی، مصرف بهینه، اصلاح الگوی کشت، استفاده از پساب به‌جای آب‌های زیرزمینی و آب شرب در بخش صنعت، بازچرخانی آب‌های خاکستری و فاضلاب و اموری ازاین‌دست نیست که به نظر می‌رسد دیگر وقت آن شده تا کلمات و شعارهای بیشمار داده‌شده درزمینهٔ صرفه‌جویی و مصرف بهینه مصارف آبی در عرصه عمل خود را نشان داده و از لابه‌لای کتاب‌ها و شعارها خارج شود.
