سالک در کمین اصفهانی ها

به گزارش تابناک به نقل از ایرنا، سالک یک بیماری پوستی است که عوارض پوستی و آثار باقیمانده از آن می تواند به کابوسی بزرگ برای انسان تبدیل شود.

این بیماری در 88 کشور دنیا شایع است که دو کشور ایران و عربستان در این زمینه بیشترین موارد ابتلا را دارند.

بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت حدود 350 میلیون نفر در دنیا در معرض خطر این بیماری هستند و 12 میلیون نفر نیز درگیر این بیماری شده اند که سالانه حدود یک تا دو میلیون نفر به آنها اضافه می شود.

بیماری سالک به دو نوع شهری و روستایی تقسیم می شود، تفاوت این دو نوع در شکل زخم، انگل، مخزن و ناقل است بطوریکه شکل زخم در سالک روستایی، مرطوب و در شهری، خشک است.

راه انتقال سالک روستایی از موش به انسان است در حالیکه در سالک شهری، مخزن اصلی انسان بیمار است بطوریکه انگل این بیماری از پشه به انسان و در طول سال منتقل می شود.

در ایران نیز 17 استان درگیر سالک روستایی و هشت استان درگیر سالک شهری هستند که استان اصفهان بیشتر درگیر سالک روستایی ( مرطوب ) است که مخزن آن موش صحرایی با دم جارویی و بلند است.

این جونده صحرایی در مناطق بیابانی و در مجاورت منازل مسکونی زندگی می کند و انگل را به پشه های ناقل انتقال می دهد.

این پشه های ناقل از اواخر فروردین تا پایان شهریور و از غروب تا طلوع صبح فعالیت می کنند و شعاع پرواز آنها حدود 500 تا یک کیلومتر است.



*** هشت شهرستان اصفهان، درگیر سالک

شهرستانهای آلوده به سالک در استان اصفهان شامل اردستان، نطنز، برخوار، شاهین شهر و میمه ، اصفهان (مناطق روستایی جنوب و جنوب شرق)، نائین، کاشان و آران وبیدگل است.

در شهرستان اصفهان بیشتر مناطق روستایی از سگزی تا ورزنه و از نیک آباد جرقویه تا رامشه درگیر سالک روستایی هستند.

شهرستانهای کاشان و آران و بیدگل نیز به دلیل مجاورت با استان قم درگیر هر دو نوع سالک شهری و روستایی است.

در مجموع حدود 700 هزار نفر در استان اصفهان در مناطق آلوده به سالک زندگی می کنند که هر سال بالغ بر سه هزار نفر از آنان مورد گزش نیش پشه مبتلا به سالک قرار می گیرند.

کارشناس مسئول بیماری سالک معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با بیان اینکه شهرستان نائین براساس تحقیقات انجام شده از سال 1393 به جمع شهرهای آلوده به سالک استان پیوسته است اظهار کرد: بنا به نظر اساتید مطرح کشور، استان اصفهان بر روی دریایی از جمعیت موش سالک قرار دارد.

جواد رمضانپور در گفت و گو با ایرنا با اشاره به شروع برنامه جامع کنترل سالک از سال 87 در استان اصفهان افزود: این برنامه در قالب یک پروتکل علمی - فنی و با حمایت استانداری اصفهان و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تا سال 92 اجرا شد.

وی با بیان اینکه تا قبل از اجرای این برنامه سالانه حدود پنج تا 6 هزار مورد ابتلا به بیماری سالک در استان اصفهان ثبت می شد گفت: با اجرای این برنامه میزان ابتلا به سالک حدود 70 درصد کاهش یافت و به کمتر از 2 هزار نفر در سال رسید.

به گفته وی اصفهان تا قبل از اجرای این برنامه ، سومین استان پس از فارس و ایلام در زمینه میزان ابتلا به بیماری سالک بود اما پس از اجرای برنامه و کاهش چشمگیر موارد در رده هفتم کشور قرار گرفت.

این کارشناس معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با تاکید بر اینکه بیماری سالک، قابل ریشه کنی نیست اما براحتی قابل پیشگیری است افزود: اگر ادامه و استمرار برنامه های کنترل این بیماری به دست فراموشی سپرده شود، آمار مبتلایان به شدت افزایش خواهد یافت و روند رو به رشد خود را از سرخواهد گرفت.

وی با بیان اینکه بروز چنین وضعیتی منجر به ایجاد بحران خواهد شد تصریح کرد: سالک ششمین بیماری مهم و با اولویت در جهان است که برای کنترل و مهار آن باید اقدام شود.

رمضانپور با اشاره به اینکه سال 92 آخرین سال اجرای برنامه کنترل صحرایی بیماری سالک در استان اصفهان بود از ادامه نیافتن آن در سالهای 93 و 94 ابراز نگرانی کرد و گفت: علت این مهم بیشتر تابع تغییر مدیریت ها و نبود یا کمبود اعتبارات مورد نیاز و بموقع جهت اجرا و استمرار عملیات در سال 93 و امسال بود .

به گفته وی در سال 1393 برنامه کنترل صحرایی سالک اصفهان اجرا نشد ولی بدلیل شش سال کار و تلاش پیشگیرانه، شاهد افزایش آمار نبودیم اما در سال جاری هیچ اطمینان و تضمینی برای این موضوع و عدم افزایش آمار مبتلایان وجود ندارد.



*** توقف برنامه کنترل سالک منجر به آسیبهای جبران ناپذیر می شود

کارشناس بیماری سالک مرکز بهداشت استان اصفهان با بیان اینکه از اواحر سال 92 ضرورت تداوم برنامه کنترل بیماری سالک برای مسئولان بهداشتی تبیین شده است ، گفت : ما تاکید کردیم که هرگونه ضعف و توقف در برنامه ای که 6 سال مستمر توسط دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اجرا شده، منجر به آسیب های جبران ناپذیر خواهد شد.

وی یکی از دلایل اصلی ادامه نیافتن این برنامه را مسئله اعتبارات خواند و تصریح کرد: چنانچه اعتبار خاصی برای کنترل و مبارزه با بیماری سالک از سوی مجلس شورای اسلامی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تصویب و ابلاغ شود بسیاری از مشکلات استانهای درگیر با این بیماری حل خواهد شد.

رمضانپور با اشاره به اینکه پیش از این، بودجه مورد نیاز برای کنترل و مبارزه با سالک اصفهان از طریق ستاد مدیریت بحران استانداری و از اعتبارات مربوط به خشکسالی پیش بینی می شد اضافه کرد: از طریق وزارت بهداشت نیز بودجه ای برای کنترل سالک به دانشگاهها پرداخت می شود که بسیار کم و محدود است.



*** شناسایی 400 نقطه آلوده سالک در اصفهان

کارشناس سالک مرکز بهداشت استان اصفهان با اشاره به شناسایی حدود 400 نقطه آلوده و اجرای برنامه کنترل در 85 کانون سالک خیز استان اظهار کرد: برنامه ای که توسط دانشگاه علوم پزشکی و مرکز بهداشت استان اصفهان از سال 87 تا 92 برای کنترل سالک اجرا شد به لحاظ وسعت در 90 هزار هکتار در 85 نقطه از شش شهرستان، حجم عملیات و اعتبارات و نتایج بدست آمده در کشور و جهان بی نظیر است.

وی مناطق و کانونهای آلوده را نقاطی دانست که انتقال بیماری سالک در آن بصورت بومی اتفاق می افتد.

وی با بیان اینکه این برنامه در وسعتی حدود 87 تا 90 هزار هکتار از اراضی مناطق شناسایی شده و با صرف حدود 20 میلیارد ریال هزینه اجرا شد افزود: در این شش سال، هر سال برنامه کنترل صحرایی بیماری سالک را در چهار مرحله و در شش ماهه اول سال اجرا کردیم.

رمضانپور، تصریح کرد: این عملیات شامل برنامه هایی چون کنترل صحرایی مخزن و ناقل بیماری، ترویج استفاده از وسایل حفاظت فردی توسط مردم ساکن یا مسافر به مناطق آلوده، آموزش و اطلاع رسانی همگانی، ارائه خدمات تشخیصی و درمانی رایگان به بیماران و ارتقای سطح بهداشت و بهسازی محیط در مناطق آلوده بود.

این کارشناس، کنترل مخزن را شامل عملیات صحرایی مبارزه با جونده آلوده به انگل سالک در شعاع 500 متری آخرین خانه مسکونی در مناطق آلوده شناسایی شده و بصورت لانه کوبی و طعمه گذاری اعلام کرد.

وی اقدامات آموزشی را نیز شامل اطلاع رسانی درباره راهکارها و روشهای پیشگیری از بیماری و تجهیزات و وسائل مورد نیاز مانند پشه بند عنوان و اضافه کرد: در بخش خدمات تشخیصی و درمانی نیز تعداد مراکز درمانی سالک از هشت مرکز در سال 88 به 29 مرکز در زمان حاضر رسیده است.

این کارشناس به رایگان بودن درمان بیماری سالک در مراکز بهداشت اشاره و خاطرنشان کرد: در دو سال گذشته با مشکل کمبود آمپول وارداتی « گلوکانتیم » مواجه بودیم که امید است با تحولات صورت گرفته این مشکل برطرف شود.

وی یکی دیگر از مراحل برنامه کنترل سالک را بهسازی محیط و ارتقای بهداشت محیط در مناطق آلوده بویژه روستاها خواند و گفت: این در حالی است که بهسازی محیط وظیفه دانشگاه علوم پزشکی نیست و بر عهده نهادهایی مانند شهرداری، فرمانداری و راه و شهرسازی قرار دارد.



*** جونده کشی، وظیفه دانشگاه پزشکی نیست

رمضانپور با تاکید بر اینکه جونده کشی و مبارزه با مخزن و ناقل بیماری سالک جزو شرح وظایف دانشگاه علوم پزشکی نبوده و نیست گفت: با اینحال ما این کار را بدلیل اهمیت حفظ سلامت عمومی از سال 87 تا 92 و نیز در برخی نقاط اصفهان در سال جاری انجام دادیم.

به گفته وی انجام این کار از ابتدا بعهده جهاد کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست بوده است.

این کارشناس خاطرنشان کرد: مرکز بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تنها متولی امور آموزش، تشخیص و درمان بیماری سالک هستند و جونده کشی جزو شرح وظایف آنها نبوده ونیست.

وی با تاکید بر تجربه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان درباره مهار، کنترل و مراقبت از بیماری سالک اظهار کرد: این موضوع مورد توجه و تایید ناظران و کارشناسان بین المللی و سازمان جهانی بهداشت قرار گرفته است.

این کارشناس همچنین به همکاری نیروهای بسیج سازندگی برای اجرای عملیات صحرایی جونده کشی اشاره و اضافه کرد: امسال با اعتبارات وعده داده شده از سوی فرمانداری شهرستان اصفهان برای مبارزه با سالک، مقرر شد که با همکاری بسیج سازندگی برای این موضوع در سطح کانونهای شهرستان اصفهان اقدام شود.

رمضانپور با بیان اینکه تا کنون در شهرستان اصفهان دو مرحله از این برنامه اجرا شده است خاطرنشان کرد: اما هنوز پولی بابت آن پرداخت نشده و فرمانداران سایر شهرستانها تا کنون پاسخی به دانشگاه برای آمادگی جهت اجرای برنامه عملیات صحرایی جونده کشی نداده اند.



*** سالک در کمین پروژه های عمرانی جدید استان

این کارشناس از مسئولان استان اصفهان خواست تا در هرگونه تصمیم گیری و مکان یابی برای احداث پروژه های عمرانی مختلف بویژه مسکن، شهرسازی، صنفی، تفریحی و سیاحتی به موضوع مناطق آلوده به سالک توجه کنند.

وی از مسئولان خواست تا قبل از جا نمایی برای این قبیل پروژه ها از معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان استعلام کنند تا با بازدید از محل توسط کارشناسان آن معاونت، مشکلی برای ساکنان اینگونه مناطق پیش نیاید.

وی به برخی پروژه های مسکن مهر در استان اصفهان اشاره و خاطرنشان کرد: مکان یابی آنها بدون در نظر گرفتن این موضوع انجام شده و لازم است تدابیر پیشگیرانه در محوطه و اطراف اینگونه مناطق جهت حفظ سلامت ساکنان پیش بینی و اجرا شود.

رمضانپور همچنین خواهان تخصیص اعتبارات ویژه بنام مبارزه با سالک جهت استانهای آلوده از سوی مجلس شورای اسلامی شد و تاکید کرد: این اعتبارات باید بموقع، مستمر و کافی باشد تا برنامه های کنترلی سالک موثر واقع شود.

وی ادامه داد: فرمانداران شهرستانهای درگیر باید هر سال بستر مناسبی را جهت آموزش و اطلاع رسانی بموقع به مردم ساکن یا مسافر در مناطق آلوده به سالک آماده وبا همکاری شبکه های بهداشت اقدام کنند بعنوان مثال در مکان های زیارتی مانند امامزاده آقا علی عباس در نطنز یا کمپ های گردشگری و سایر اماکن مشابه تابلوهای هشدار دهنده جهت عموم نصب شود.

عده ای از پزشکان نیز با بیان اینکه نطنز، اردستان، بادرود، شاهین شهر، دولت آباد و مناطق وسیعی از شمال، شرق و جنوب شرق اصفهان از مناطق سالک خیز استان محسوب می شود توصیه کرده اند: در صورت مسافرت به این مناطق لازم است اقدامات لازم برای محافظت در برابر گزش پشه صورت گیرد.

پیش از این نیز نماینده مردم اردستان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به جولان سالک در اصفهان گفته بود: بومی شدن بیماری سالک در ایران و بخصوص در مناطقی از استان اصفهان یک فاجعه پزشکی است.

احمد بخشایش اردستانی افزود: بیماری سالک باید به صورت ریشه ای در ایران مرتفع شود تا دیگر شاهد وجود ناراحتی هی پوستی بر روی صورت و بدن مردم نباشیم که رسیدن به این هدف جز با رعایت بهداشت و افزایش دستا ورد های پزشکی امکان پذیر نیست.

مدیر گروه مبارزه با بیماریهای مرکز بهداشت استان اصفهان نیز با تاکید بر اینکه زنگ خطر بروز و هشدار بیماری سالک در اصفهان از مرداد امسال به صدا در می آید افزود: زیرا در آن زمان به بعد شاهد هجوم پشه ها هستیم.

رضا فدایی با بیان اینکه بدنبال افزایش ساخت و سازها و نخاله های بیمارستانی با موج جدید بیماری سالک مواجه می شویم، ادامه داد: نخاله های بیمارستانی یکی از عوامل تاثیر گذار در بروز بیماری سالک است.

وی با اشاره به اینکه هر سال شاهد بروز سالک در شهرستان های اردستان، برخوار، شاهین شهر و نظنز هستیم، گفت: در شهرستانهایی مانند اردستان و برخوار که ساختمان سازی پروژه ای انجام می گیرد شاهد بروز سالک هستیم.

مدیر گروه مبارزه با بیماری های مرکز بهداشت استان با تاکید بر اینکه مخالف ساخت و ساز و پروژه های ساختمانی نیستیم تصریح کرد: اگر نخاله های ساختمانی زود جمع آوری و آسفالت و در پروژه های ساختمانی تدابیر محافظتی اندیشیده شود مانع انتشار ریزگردها و گرد و غبار شده و با مشکل سالک مواجه نخواهیم شد.

در حالیکه کارشناسان و پزشکان، رهاسازی یا محدود کردن برنامه کنترل و مبارزه با سالک را ظلمی بزرگ به مردم استان می دانند و نسبت به تهدید این بیماری هشدار می دهند باید دید آیا مسئولان استان چاره ای جدید و جدی برای نجات این کشتی شناور بر روی اقیانوسی از موش و پشه و انگل سالک می اندیشند.