به گزارش تابناک یزد،اخيراً به دنبال ثبت ملي خانه خوانين زاده شهرستان اشكذر در برخي محافل گلايه‌هايي در مورد اين كه بناي مذكور درحالی در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده که بر اساس شواهد و اسناد، هیچ جنبه زیبایی و تاریخی خاصی ندارد، شكل گرفته است.
بسياري معتقدند كه اين خانه از طريق رابطه و نه ضابطه در سال 13۸۷ به قیمت ۳۰۹ میلیون تومان توسط ميراث فرهنگي خریداري شده و بدون داشتن مشخصات پلاک ثبتي و سوابق پژوهشی و تاریخچه، در ليست آثار ملي قرار گرفته است.
این خانه متعلق به فردی به نام خوانین‌زاده است که در پرونده ثبتي آن قيد شده كه بر اساس سبک معماری متعلق به دوره معاصر است ولي دلايل متعددي مبني بر اين كه بناي مذكور در مقایسه با انواع مشابه دارای هيچ ویژگی و اولويت خاصی براي ثبت ملي شدن نیست، وجود دارد.
"سید محمد جعفر میرجلیلی" در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) – منطقه يزد، در اين مورد اظهار كرد: شاید موارد ضروری‌تر دیگر از نظر معماری نسبت به خانه خوانین‌زاده براي ثبت شدن در ليست آثار ملی می‌توانست در اولویت باشد ولی هيچ كدام از نظر موقعیت مکانی و جغرافیایی، برای ثبت ملي شدن مناسب‌تر از خانه خوانین‌زاده نبودند.
وي همچنين متذكر شد: از طرفي تصمیم‌گیری در خصوص ثبت آثار و بناهای تاریخی پیشنهادی، پس از نظر و تأیید شورای ثبت انجام مي‌شود.
ميرجليلي عنوان كرد: البته ثبت خانه خوانین‌زاده نيز مربوط به پيگيري‌هاي خيلي وقت پیش است و آن بناهایی که در آن زمان برای ثبت ضروری‌تر به نظر مي رسيدند، تاكنون در ليست آثار ملي نيز قرار گرفته‌اند.
وی در اين باره نيز به خانه حکیمی، باغ و کوشک آصف‌پور، خانه نداف و آثار تاریخی دیگری همچون طنابی بندرآباد و مسجد جامع حسن‌آباد به عنوان بناهایی ياد كرد که بعد از خانه‌ي خوانین‌زاده به ثبت ملي رسیده‌اند ولي متعلق به دوره پهلوی بوده و تقریباً از نظر فرهنگی و تاریخی، ارزش بیشتری از آن بنا داشته‌اند.
میرجلیلی علت ثبت نشدن برخي ديگر از خانه‌های با ارزش و تاريخي اين شهرستان را مالكيت شخصی آنها ذكر كرد و گفت: معمولاً در مورد اين قبيل بناها نمی‌توان قبل از ثبت، اطلاعاتی را كسب كرد چرا كه براي اين اقدام، نظر و رضایت صاحب ملک مهم است.
وي در اين رابطه خاطرنشان كرد: خانه‌های قابل ثبتی در شهرستان که صاحبانشان درخواست ثبت داده‌اند، بيش از پنج يا شش خانه نيستند كه براي ثبت ملي همگي، پرونده تشكيل شده است.
وی افزود: 15 پرونده ديگر نيز براي قرار گرفتن آثار و بناهای تاریخی شهرستان در ليست آقثار ملي آماده و برای پيگيري به اداره کل ميراث فرهنگي استان ارسال شده است که از شاخص‌ترين آنها مي‌توان به حمام فیروزآباد، حسینیه جلال‌آباد، مسجد تک‌منار عزآباد، مسجد تغاره‌بند، خانه حقیر، حسینیه حاج سید شریف اشاره كرد.
وی قدمت این آثار را مربوط به مقطع زماني از دوران ایلخانی تا اوایل قاجار ذکر كرد و گفت: هر كدام از اين آثار دارای ویژگی‌های خاصي در شهرستان هستند كه به عنوان نمونه مي‌توان ویژگی معماری مسجد تک مناره اشاره كرد كه مناره‌اي ساخته شده از مصالح خشت و گل دارد.
میرجلیلی اذعان كرد: البته این بناهاي در انتظار ثبت ملي را نمي‌توان خیلی نيز منحصر به فرد دانست چرا كه اغلب ويژگي‌هاي آنها در آثار به ثبت رسیده قبلي شهرستان مشاهده مي‌شود.
وی از آثار منقول شهرستان هم به دیگ‌های مسی قدیمی، قندیل‌ها، کتیبه‌ها، زیلوها و غیره و آثار معنوی را نيز مشتمل بر مراسم‌هايي مانند جوش‌زني، تعزیه‌خوانی و عزاداری و کاروان‌های شادی اين شهرستان ذكر كرد كه از جمله پرونده‌های پیشنهادی برای ثبت در ليست آثار ملي هستند.
میرجلیلی در پايان نيز در اين رابطه گفت: پرونده‌های اولیه اين آثار نيز توسط میراث فرهنگی شهرستان تنظیم و جهت بررسی مجدد به استان ارسال شده است.
با تشكر از تلاش همه علاقه مندان به آثار تاريخي در حفظ اين آثار و به وي‍‍زه زحمات آقاي دكتر ميرجليلي سرپرست اداره ميراث اشكذر