به گزارش «تابناک یزد»؛ عفرین یکی از سه کانتون کردی سوریه است که در شمال غربی سوریه و استان حلب قرار دارد و اکثریت جمعیت آن را کردها تشکیل می دهند. یکی از دلایل اهمیت عفرین همسایگی این منطقه با دو استان هاتای و کیلیس است. ترکیه معتقد است عناصر حزب کارگران کردستان(پ.ک.ک) با عناصر شبه نظامی ypg در ارتباط هستند که این نیروها از طریق عفرین و کوه های آمانوس به هاتای وصل رفته و از آنجا عملیات تروریستی انجام می دهند. موقعیت جغرافیایی عفرین به گونه ای است که بر دو استان هاتای و کیلیس مسلط است و عناصر کرد به راحتی می توانند با توپخانه و موشک این دو استان را مورد هدف قرار دهند. در واقع می توان عفرین را منطقه ای دیده بانی در شمال سوریه و مرز ترکیه به حساب آورد.
محورهای عملیاتی ترکیه برای حمله به عفرین
ارتش ترکیه به بهانه مبارزه با گروه های تجزیه طلب کرد به عفرین حمله کرد. تفاوت عملیات شاخه زیتون ترکیه با عملیات سپر فرات در سال گذشته از این جهت است که در عملیات شاخه زیتون هدف پاکسازی و محاصره و عملیات هوایی است. برخلاف سپر فرات که هدف تصرف منطقه جغرافیایی بود. به همین منظور ارتش ترکیه از سه جهت به عفرین حمله کرد:
اول از سمت شمال و گذرگاه الراعی و ا لسلامه
دوم؛ از سمت الباب که ارتش آزاد این حمله را برعهده گرفت.
سوم هم از سمت غرب عفرین و تا حدودی شمال ادلب.
تاکنون نتیجه این عملیات تصرف برخی روستاهای مرزی عفرین با ترکیه بوده و ارتش ترکیه در مقطع فعلی عملیات زمینی خاصی را به صورت مستقیم انجام نداده است.
محرک ها یا عوامل تسریع کننده در حمله ترکیه به عفرین
دو عامل بیش از همه در تحریک ترکیه در جهت عملیات نظامی نقش داشت:
۱-طی چند وقت اخیر آمریکا حمایت های زیادی از کردها صورت داد و تجهیزات سنگینی در اختیار آنها قرار داد و اخیرا نیز تشکیل ارتشی سی هزار نفری با عنوان نیروهای مرزی در شمال سوریه را اعلام کرد. این ارتش بیشتر متشکل از کردها بود. ترکیه نیز متعاقبا یک نیروی ۲۲ هزار نفری را متشکل از سه گروه تروریستی "سلطان مراد، جیش النصر و جبهه شامیه" اعلام کرد که وابسته به سازمان جاسوسی ترکیه(میت) هستند.
۲- عملیات ارتش سوریه در ادلب است. ترکیه مخالفت خود را با این عملیات اعلام کرد و بارها به روسیه و ایران پیام داد که این عملیات برخلاف توافق نشست های آستانه و بحث کاهش تنش است. در نشست آستانه ۴ ادلب به عنوان یکی از چهار منطقه کاهش تنش اعلام شده بود.
اهداف ترکیه
ترکیه از حمله مزیور اهداف کلی و خاصی را دنبال می کند که می توان این اهداف را در ۸ عامل زیر عنوان کرد:
۱-قدرت نمایی کردن ترکیه در برابر کردها که همچنان ترکیه خط قرمز های خود را دارد و توان عملیات علیه کردها را هم دارد.
۲- تشکیل یا ایجاد منطقه امن در شمال سوریه. به طوری که ییلدریم نخست وزیر ترکیه به این امر اشاره و اعلام کرد ترکیه به دنبال منطقه امنی به مساحت ۳۰ کیلومتر در شمال سوریه است. هدف از تشکیل این منطقه امن نیز جلوگیری از اتصال کانتون های کردی و تشکیل کردستان سوریه است.
۳- مسدود کردن ورود تجهیزات نظامی و لجستیک به شرق عفرین
۴- ترکیه به دنبال پروسه دیگر سازی کردی است. مدت ها پیش ترکیه یک گروه کرد وابسته به خود بنام (ENKS)در زمان ریاست بارزانی در کردستان عراق سازمان دهی کرد. ترکیه به دنبال جایگزینی این گروه با کردهای وابسته به حزب کارگران در مرزهای خود است.
۵- هویت بخشی به معارضان هم سوء خود در برابر کردهاست. علت این امر نیز در اختیار قرار دادن مناطق شمال سوریه به این معارضان همان گروه های جیش الحر، سلطان مراد و جبهه شامیه است.
۶- ترکیه به دنبال الحاق منطقه ای از الباب به ادلب است. با توجه به تحولات سوریه و سمت و سوی سیاسی آن و همچنین احتمال فدرالی شدن سوریه با توجه به قانون اساسی پیش رو، ترکیه از هم اکنون به دنبال منطقه ای فدرالی از الباب تا ادلب است که چنانچه سوریه به سمت فدرالی شدن پیش رفت بتواند منطقه نفوذی در اختیار داشته باشد.
۷- ترکیه با این عملیات رویای کردها در رسیدن به دریای مدیترانه از طریق عفرین را به طور کلی منتفی می کند.
۸- ترکیه به دنبال تصرف منبج از قِبَل عملیات عفرین است. به طوری که اردوغان اعلام کرد که به منبج نیز حمله خواهد کرد. دلیل اصلی این امر نیز قرار گرفتن منبج در ساحل شرقی فرات است که با تصرف آن علنا کردها به دو شقه تقسیم خواهند شد و کانتون کردی دیگر در شرق سوریه وجود نخواهد داشت.
مواضع بازیگران دخیل در بحران
روسیه
آن طور که معلوم است عملیات ترکیه با هماهنگی روس ها صورت گرفته و ترکیه چراغ سبز از مسکو دریافت کرده است. دلیل آن نیز در سه عامل است:
اول ؛ کردها وابستگی خاصی به آمریکا دارند و روسیه از حمله ترکیه چندان ناراضی نیست. زیرا تمایل دارد که کردها تلنگری بخورند و با توجه به عدم حمایت های آمریکا در طی چند روز گذشته از کردها (بعد از حمله ترکیه) نگاه کردها را نسبت به واشنگتن تغییر دهد.
دوم؛ دو روز قبل از حمله ترکیه به عفرین رییس ستاد مشترک ترکیه و رییس سازمان میت به روسیه سفر کردند. این سفر احتمالا برای راضی کردن روسیه صورت گرفته بود.
سوم؛ روسیه حساب ویژه ای بر روی ترکیه باز کرده است. بالاخص در مسایل سیاسی سوریه و نشست های آستانه و سوچی. روسیه برای رسیدن به توافقی سیاسی احتیاج به ترکیه دارد. چنانچه مسکو بخواهد طرحی را که مورد قبول خود است برای سوریه پیاده سازی کند نیاز به همراهی ترکیه دارد. بنابراین همراهی روسیه با ترکیه در این عملیات چندان هم بعید به نظر نمی رسد.
آمریکا
واشنگتن نه به دنبال حمایت از کردها و نه به دنبال تنبیه ترکیه است. همچنین واشنگتن در آینده برای کردها و ترکیه خط قرمز ترسیم خواهد کرد. بدین صورت که احتمالا مانع ورود ترکیه به منبج و همچنین عملیات نظامی کردها علیه ترکیه شود. در هر صورت واشنگتن احتیاج به (ترکیه و کردها) برای تحولات آتی دارد.
جمع بندی
بازنده اصلی بحران اخیر کردها هستند. چون از هر جهت متضرع خواهند شد. برنده اصلی نیز آمریکا و گروه های تروریستی هستند که شرایط موجود خلا امنیتی خاصی را ایجاد خواهد کرد که موجب تلاش گسترده گروههای تروریستی با توجه به درگیری ها در عفرین خواهد شد. آمریکا در شرایط فعلی نه از کردها حمایت خواهد کرد و نه از ترکیه. بلکه بازی دوگانه ای با استراتژی نگاه به هر دو طرف دنبال می کند.