فستیوال تیراندازی یک راهکار موثر
دین مبین اسلام همواره به آمادگی دفاعی اهمیت داده اما، ورزش را نیز بارها و بارها مورد تاکید قرار داده است و یکی از ورزش‌هایی که در این میان از ویژگی دفاعی بودن آن هم به صورت ویژه برخوردار است، تیراندازی است.
از طرفی از زمانی که انسان شکار را به عنوان روشی برای ارتزاق کنار گذاشت و تامین مواد غذایی از جمله گوشت را به تولیدکنندگان این عرصه واگذار کرد، شکار نیز به نوعی تفریح یا ورزش تبدیل شد و شکارچیان مدت‌هاست که باید برای بهره بردن از این ورزش مجوز داشته باشند؛ هرچند تعداد زیادی از شکارچیان که به آنها لقب غیرقانونی داده میشود، شکار را نه برای ارتزاق یا تفریح که برای کسب سود و تجارت غیرقانونی حیوانات وحشی به انجام می‌رسانند.
از سوی دیگر برخی روانشناسان معتقدند که شکار به نوعی وسیله‌ای برای ارضای برخی نیازهای درونی و شاید هیجانات در برخی انسان‌هاست و آنچه در این مبحث مورد نظر است، آنست که آیا ورزش تیراندازی نمی‌تواند جایگزین مناسبی برای شکار و راهکار مناسب‌تری برای رفع نیازهای این دسته از افراد باشد تا از تبعاتی همچون انقراض موجودات کمیاب، کشته یا آسیب دیدن شکاربانان و ... جلوگیری شده و از طرفی ورزش با تمام ویژگی‌های مثبت خود علاقه‌مندان به این حوزه را به سمت سلامتی روح و جسم سوق داده و به صورت هرچند غیرمستقیم به ادامه حیات وحش کمک کند؟
درست است که تیراندازی به خصوص در کشور ما، ورزش پرهزینه و گرانی است اما به نسبت هزینه‌های میلیاردی فوتبال، این هزینه‌ها ناچیز می‌نماید، به خصوص اینکه در ورزش فوتبال نیز، پیشرفت چندانی در جهان کسب نکرده‌ایم.
به گفته کارشناسان ورزشی، تنوع در رشته تیراندازی آنقدر هست که در صورت تقویت و اهمیت دادن به آن شانس کسب بیش از چندین مدال رنگارنگ در بازی‌های المپیک برای آقایان و بانوان وجود داشته باشد که مسابقات اسلحه گلوله‌زنی 300 متر، طپانچه خفیف 25 متر، تفنگ خفیف 50 متر سه وضعیتی، تپانچه و تفنگ بادی 10 متر، تیراندازی اهداف پروازی تراپ، تراپ دوبل، اسکیت، تیراندازی در حالت اسکی روی برف و ... از آن جمله‌اند.
این گفته‌ی کارشناسان نگرانی مسئولان را نیز در خصوص امنیت سرمایه‌گذاری در این رشته ورزشی کمتر می‌کند.
یک دوستدار محیط زیست معتقد است که فدا شدن جان یک موجود زنده برای تفریح، سرگرمی و لذت موجودی دیگر، انسانی نیست.
علی توکلی با بیان اینکه امروزه آماری که از تعداد سلاح‌های شکاری در ایران وجود دارد رقمی بسیار خیره‌کننده و تأسف‌بار است، افزود: امروزه هزاران قبضه اسلحه شکاری با مجوز یا بی‌مجوز، در طبیعت زیبای میهن‌مان در حال منقرض کردن گونه‌هایی از حیات وحش مانند یوزپلنگ ایرانی هستند و باید تمهیداتی برای جلوگیری از اینگونه اقدامات اندیشیده شود.
وی اضافه کرد: ممکن است اینگونه تصور کنیم که سازمان‌های مجری قوانین حاکم بر حفظ محیط زیست، در اجرای قوانین قاطعیت ندارند، اما آنچه که بیش از هر موضوعی حائز اهمیت و نیز نگران‌کننده است، تعارضات و تضادهای موجود در اجرای قوانین، فیمابین سازمان‌های مجری است.
توکلی افزود: در یک مصاحبه تلویزیونی رئیس سازمان محیط زیست کشور این طور مطرح کرد که نگهداری و شکار هر گونه حیوان یا پرنده‌ای که باید در محیط طبیعی زندگی کند، ممنوع و جرم است و افرادی که هر کدام از این رفتارها را انجام دهند، طبق قانون مجرم بوده و قابل پیگیری از طریق مراجع ذیصلاح قانونی هستند.
وی افزود: باید دید اگر حفظ محیط زیست تا این اندازه اهمیت دارد، چگونه و تحت چه شرایطی این مجوزها برای تفریح و سرگرمی شکارچیان صادر میشود.
توکلی تصریح کرد: اگر صحبت‌های این مقام ارشد محیط زیستی در کشور به طور واقعی قابل لمس و اجراست، پس چه کسانی در کشور ما که حتی حمل یک چاقوی میوه‌خوری بدون میوه در آن به عنوان حمل سلاح سرد می‌تواند قابل پیگیری قضایی باشد، جواز حمل سلاح شکاری را صادر می‌کنند. این تعارضات هر روز پیچیدگی‌های موجود در حفظ محیط زیست را بیشتر می‌کنند.
شکارچیان دارای ویژگی‌ها و نیازهای عاطفی متفاوتی هستند
این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی بیان کرد: شکارچیان از هر طبقه‌ای که باشند، به لحاظ روانشناختی و عاطفی دارای ویژگی‌ها و نیازهای عاطفی متفاوتی نسبت به سایر افراد جامعه هستند و چه بسا اهداف سوداگرایانه را هم باید به این مسایل اضافه کنیم.
این روانشناس اضافه کرد: به نظر می رسد، اگر بخواهیم از یک نظرگاه حل مسأله‌مدار، به این موضوع بپردازیم، لازم است به آمار شکارچیان نیز نگاهی بیندازیم. اولاً آنها به لحاظ اقتصادی و اجتماعی در چه طبقه‌ای از جامعه قرار گرفته‌اند؟ دوماً آیا سازمان‌های مجری قادر هستند که قوانین را درباره این افراد اجرا کنند؟ سوماً آیا سازمان‌های مربوطه می‌توانند برای این افراد تفریحات دیگری فراهم کنند، تا بیش از این محیط زیست کشورمان آسیب نبیند؟
وی گفت: برای حل مسئله شکار، باید از طریق همکاری و همفکری کارشناسان سازمان محیط زیست با سایر سازمان‌ها از جمله متولیان ورزش، راهکارهای کارشناسی شده‌ای را اندیشیده و به اجرا درآوریم.
توکلی ادامه داد: سازمان محیط زیست، یک نهاد یا ارگان دولتی است که در سطح کلان آن طور که باید قادر به نظارت کافی نسبت به پیشگیری از آسیب‌های تهدیدکننده محیط زیست نیست و لذا با توجه به چند بعدی بودن مسئولیت‌های این سازمان، خصوصی‌سازی اقدامات در این ابعاد تخصصی می‌تواند به نظارت دقیق‌تر، کاهش آسیب‌ها و هزینه‌های موجود بینجامد. در این زمینه مکانیسم عمل برای اجرایی‌تر شدن قوانین مهمتر از خود خصوصی‌سازی است.
به گفته وی، در مرحله بعدی، همکاری دستگاه‌های اجرایی، مخصوصاً سازمان محیط زیست، وزارت ورزش و جوانان، فدراسیون تیراندازی، استانداری‌ها و همچنین شهرداری‌ها و... با توجه به نیازهای عاطفی و روانشناختی شهروندان می‌تواند امکانات تفریحی مربوط به این حوزه را فراهم کند. به عنوان مثال با طراحی شکارگاه‌های مصنوعی و تعبیه تندیس حیوانات در آن می‌توان شرایطی را فراهم کرد که این افراد برای ارضاء نیازهای خود به این اماکن بروند، تا هم به این نیازهای عاطفی و روانشناختی احترام گذاشته شود و هم از آسیب‌های بیشتر به محیط زیست پیشگیری کنیم.
وجود بیش از یک میلیون سلاح شکاری مجاز در ایران
در همین رابطه مدیرعامل مؤسسه مردم نهاد دوستداران و حافظان طبیعت ساوه و زرندیه نیز با بیان اینکه شدت گرفتن تحریم‌ها و ممنوعیت ورود مهمات استاندارد و سلاح‌ها در سال‌های اخیر یکی از دلایل افول این ورزش است، گفت: ساوه در دوران تصدی شورای اول شهر، شاهد تاسیس اماکن و زیرساخت‌هایی بود که برخی از آنها نظیر باشگاه تیراندازی به اهداف پروازی، سومین باشگاه از نوع خود در ایران بود. در دوره‌های بعدی شورا نیز با اعطای سوبسیدهای مناسب از سوی شهرداری و شورای شهر علاقمندانی جذب این رشته شدند و تا کسب رتبه‌های اول و دومی در کشور پیش رفتند. به عنوان مثال "محمد فرقانی‌پور" رتبه دوم تیراندازی به اهداف پروازی تراپ آزاد کشور در سال 90 و "رضا بلند قد" رتبه اول همین رشته در سال 91 در ایران را کسب کردند.
وی افزود: تیراندازی ورزش متنوعی است و چنانچه در باشگاه تیراندازی ساوه در کنار ورزش تراپ، تیراندازی تیر و کمان تفنگ بادی، دارت، اسلحه خفیف و در کنار آن بوفه یا رستوران مناسبی ایجاد شود با اقبال بیشتر مردم نیز مواجه خواهد شد.
به گفته این دوستدار حفاظت از حیات وحش، در سال‌های اخیر، حیات وحش کشور ما به دلیل تخریب زیستگاه‌ها و شکار بی‌رویه و غیرقانونی، به شدت آسیب دیده است و حیات وحش شهرستان ساوه نیز از این امر مستثنی نیست. امسال نیز با تصمیم سازمان حفاظت محیط زیست، صدور هر گونه پروانه شکار پرندگان و پستانداران حلال گوشت ممنوع شده است و در این شرایط فعالیت باشگاه‌های تیراندازی و برگزاری مسابقات تیراندازی می‌تواند شرایط را برای تخلیه انرژی شکارچیان و علاقمندان به ورزش تیراندازی مهیا کند، مکانی که در آن بتوان بجای پرنده و چرنده، بشقابک و سیبل بی‌جان را هدف قرار داد.
مدیرعامل مؤسسه مردم نهاد دوستداران و حافظان طبیعت ساوه و زرندیه با بیان اینکه در حدیثی آمده که تیراندازی هرگز از مصادیق لهو و لعب به شمار نمی‌آید، گفت: اما به هر علت، اکنون بیش از یک میلیون سلاح شکاری مجاز در ایران و هزاران اسلحه در شهرستان ما وجود دارد. اگر علاقمندان این حوزه را به تیراندازی ورزشی سوق ندهیم، حیات وحش مظلوم و بی‌پناه، تاوان آن را خواهد داد و این تاوان چه تاوانی سنگینی خواهد بود.
فستیوال تیراندازی یک راهکار موثر
پرویز نبیلی فرهنگ سازی و اقدامات آموزشی را از جمله ضروریات در این خصوص دانست و افزود: علاوه بر این امر باید اقدامات بازدارنده‌ای با تدوین قوانین مرتبط به آن انجام شود، به طوری که برای شکارچیان غیرمجاز و یا شکار غیر مجاز به عنوان مجازات، محدودیت‌های اجتماعی اعمال شود.
وی توقیف خودروی شکارچی، ابطال موقت مدارک شخصی نظیر گواهینامه رانندگی و مسدود کردن حساب‌های بانکی را از جمله محرومیت‌های اجتماعی ذکر کرد که هم‌اکنون در برخی کشورهای اروپایی اعمال می شود و افزود: در سایه وضع چنین قوانینی است که شکارچی رغبتی برای انجام شکار در طبیعت پیدا نمی‌کند.
وی بیان کرد: به عنوان مثال با وضع قانونی در یک کشور اگر فردی به جنازه یک عقاب سرسفید دست بزند، باید 200 دلار جریمه بپردازد و چه برسد که بخواهد آن عقاب را شکار کند.
نبیلی با تاکید بر لزوم اعمال قوانین سخت‌گیرانه و بازدارنده در کشور ما به منظور حفاظت از حیات وحش، حمایت دستگاه قضایی را یادآور شد و تصریح کرد: از دستگاه قضایی انتظار می‌رود حمایت قضایی بیشتری از محیط‌بانان به عمل آورد.
وی با بیان اینکه تعداد شهدای محیط‌بان در کشور ما به 118 نفر رسیده است، افزود: انجام اقدامات بازدارنده و نیز حمایت‌های قضایی منجر به کاهش میزان حضور محیط‌بانان در حیات وحش و به تبع آن کاهش میزان تلفات انسانی و هزینه‌های مالی و جانی خواهد شد.
رئیس اداره محیط زیست ساوه با اشاره به ناکافی بودن تعداد محیط‌بانان در کشور، ادامه داد: بر اساس استاندارد جهانی هر دو هزار هکتار باید توسط یک محیط‌بان حفاظت شود، در حالی که در کشور ما هر محیط‌بان موظف است که از هفتاد هزار هکتار حفاظت کند و به دلیل نیروی کم انسانی این سرانه حفاظت در شهرستانی نظیر ساوه به 140 هزار هکتار رسیده است.
علاقه مفرط به شکار در برخی موارد حتی ناشی از اختلالات رفتاری است.
یک روانشناس نیز چندی پیش با تأکید بر اینکه شکار در گذشته برای تأمین نیاز غذایی انجام می‌گرفته است،گفته بود: با وجود اینکه امروز این نیاز از بین رفته اما، هستند افرادی که شکار را کنار نگذاشته‌اند و علیرغم اینکه نیاز مالی و غذایی به گوشت شکار ندارند از روی تفریح و سرگرمی دست به شکار می‌زنند.
ایمان ابراهیمی تصریح کرد: این عدم نیاز به گوشت حیوانات باعث میشود که به صورت طبیعی اقدام به شکار شکارچیان در جامعه منفور و غیر قابل قبول باشد و اینجاست که روانشناسی برای بررسی شخصیت و دیدگا‌ه‌های این افراد ورود می‌کند.
ابراهیمی با تأکید بر اینکه روانشناسی هر رفتاری که ثبات جامعه را بر هم بزند و در جهت رفاه و امنیت جامعه صورت نگیرد را غیرطبیعی و ناهنجار محسوب می‌کند، گفت: برخی از این دست رفتارها ممکن است به خود فرد آسیب وارد کند و برخی، دیگران، جامعه و موجودات دیگر را متأثر کند.
وی اظهار کرد: روانشناسی شکار را در زمره رفتارهایی می‌دانند که افراد سالم آن را انجام نمی‌دهند، بلکه این رفتارها رفتارهایی غیر عادی است که افراد دارای عدم ثبات شخصیتی و مشکلات رفتاری مرتکب آن می‌شوند.
این روانشناس با اشاره به DSM به عنوان معتبرترین منبع روانشناسی پزشکی گفت: طبق این منبع افرادی که مرتکب آزار و یا کشتن حیوانات می‌شوند، دارای دو اختلال سلوک و اختلال جابه‌جایی هستند.
وی افزود: البته در برخی جوامع مانند فرهنگ‌های بدوی که ارتباط زیادی با جوامع پیشرفته ندارند و شکار امری عادی و هنجار برای آنها محسوب میشود، این اقدام جزو اختلالات رفتاری تلقی نمی‌شود اما، در برخی از جوامع متمدن و امروزی امری کاملاً غیر عادی تلقی میشود.
این فعال محیط زیست با بیان اینکه ممکن است فرد از نظر ظاهری عادی و حتی فریبننده جلوه کند اما، اقدام به شکار او ناشی از وجود اختلالاتی در شخصیت وی است، اضافه کرد: این افراد که دارای اختلال سلوک هستند از دوران کودکی فقدانی را در زندگی خود داشته‌اند و از همان دوران متحمل فشارهایی بوده‌اند که امروز این فشارها به واسطه شکار تخلیه میشود و به راحتی بدون در نظر گرفتن حقوق افراد و حیوانات اقدام به این کار می‌کنند.
وی افزود: اختلال جابه‌جایی در این افراد نیز به صورت مستقیم از خانواده به فرد منتقل میشود، به نحوی‌که در دوران کودکی، فرد شاهد رفتارهایی از خانواده و والدین خود بوده و در زمان بزرگسالی مشکلات خود را در فضایی دیگر مانند شکار حیوانات تخلیه می‌کند. انتقال عصیانیت محل کار به فضای خانه توسط والدین فشارهایی را بر کودک تحمیل می‌کند که در صورت پدید آمدن شرایط لازم در بزرگسالی این فشارها در فضای شکار تخلیه میشود.
براساس این گزارش به نظر می‌رسد توسل به ورزش در این حوزه نه تنها به کاهش مشکلات زیست‌محیطی کمک می‌کند، بلکه به رفع بسیاری از ناهنجاری‌های رفتاری نیز خواهد انجامید.
همچنین به نظر می‌رسد در راستای رفع مشکلات زیست محیطی بویژه در حوزه حمایت از حیات وحش راهکاری متنوعی وجود دارد که یافتن و البته اجرایی کردن آنها نیازمند انجام برخی مطالعات و اندیشیدن برخی تمهیدات است؛ بویژه اینکه در این مورد خاص راهکار ارائه شده در این گزارش نه تنها هزینه‌های اضافی را بر دولت تحمیل نمی‌کند، بلکه باعث توسعه یک ورزش مفرح، حفظ حیات وحش، ارتقای سطح ورزش تیراندازی حتی در سطوح قهرمانی و ... میشود.
بویژه اگر خسارات ناشی از بیتوته‌های شکارچیان مجاز یا غیرمجاز در مناطق جنگلی و آتش‌سوزی‌های ناشی از بی‌توجهی‌های آنها که منجر به از بین رفتن سطوح قابل توجه جنگلی و مرتع که وجود هر یک متر آن برای این سیاره‌ی زخمی حیاتی است را به ضرب و جرح‌ها و کشته و زخمی شدن محیط بانان بیفزاییم، سرعت عمل در اندیشیدن هرگونه تدبیر در این راستا یک ضرورت انکارناپذیر و شایسته تقدیر می‌نماید، چه رسد به اینکه این تدبیر موجبات ساماندهی به وضعیت اسلحه‌های شکاری غیرمجاز و تخلیه انرژی دوستداران تیراندازی و رفع بسیاری از مشکلات اجتماعی را فراهم کند.